Strzałki w środku słupków i między nimi ilustrują tendencję do słabnięcia uwagi na przy zetknięciu się z długotrwałymi bodźcami.
Uwaga ukierunkowana na jeden przedmiot słabnie i zostaje zwrócona na inny, co staje się okresem wypoczynku dla funkcjonującego systemu poznawczego zajętego opracowaniem wiadomości znajdujących się w polu uwagi. Jeżeli jest to reakcja naturalna, to może raczej usuwać jej złe skutki dla recepcji treści wykładu bądź wpływać na jej zmianę. Jeżeli jest to jednostajność długości trwającego bodźca, to rozwiązaniem może okazać się pokonanie jednostajności. Jednostajna jest jej treść, bo dotyczy tego samego obszaru wiadomości wyznaczonego przez temat wykładu. Jednostajna jest też sytuacja słuchacza: przyjmować komunikaty, notować, starać się zrozumieć [Skrzypczak 1989, s. 17 i n.; Strykowski, Brelińska, Skrzypczak, Żuk, 1990, s. 18 i n.].
Struktura wykłady wyłania się z komunikatów wykładowcy, jeżeli poszczególne, następujące po sobie wiadomości połączone są związkami logicznymi. Treść wykładu udaje się niekiedy zorganizować według wzoru procesu rozwiązywania problemu. Wtedy słuchacze mogą być uczestnikami bądź świadkami rozwiązywania problemu przez eksperta. Chociaż sami są tylko odbiorcami, to zyskują więcej, aniżeli słuchaliby wykładu, w którym przekazywane treści byłyby inaczej uporządkowane.
Z dotychczasowych rozważań wynika ogólny schemat wykładu. Wiemy, że jego celem jest - poprzez zainteresowanie - pobudzać do samodzielnego myślenia [Strykowski, Brelińska, Skrzypczak, Żuk, 1990, s. 220].
W. Pytkowski proponuje następujące jego etapy:
1. Wybór problemu (im bardziej audytorium przygotowane, tym właściwszy będzie wybór),
2. Skłonienie studentów do myślenia poprzez:
• Ilustrację na przykładzie, jak wygląda proces myślenia,
• Demonstrowanie podejścia krytycznego do problemu i jego uzasadnienie,
• Wskazanie, jak nowe prace badawcze rodzą i pogłębiają myśl naukową.
3. Prześledzenie:
• Historycznego rozwoju poglądów na ten temat,
• Wahań, wątpliwości i pomyłek myśli ludzkiej,
• Pokazanie współczesnej myśli.
4. Zakończenie jej podkreśleniem sukcesów myśli twórczej.