5097154050

Aleksandra Wiercińska

Granice między kreatywną, agresywną i oszukańczą rachunkowością

Wstęp

W ostatnich latach w kontekście słynnych oszustw księgowych, których dopuściły się wielkie korporacje takie jak: Enron, WorldCom, Xerox i inne, zaczęły często funkcjonować w języku potocznym jak i w literaturze przedmiotu pojęcia tzw. „kreatywnej”, „agresywnej” i „oszukańczej” rachunkowości. Stosowane są one z reguły zamiennie, jako pojęcia bliskoznaczne. Zdaniem autorki niniejszego opracowania jest to błędne, gdyż każde z tych pojęć oznacza inny aspekt wykorzystania rachunkowości do realizacji celów postawionych sobie przez zarządzających.

Celem niniejszego opracowania jest próba zdefiniowania pojęć „kreatywnej”, „agresywnej” i „oszukańczej” rachunkowości oraz wskazanie różnic pomiędzy nimi.

1. Istota rachunkowości

Wydaje się, że zamęt wprowadzony przez pojęcia kreatywnej, agresywnej czy też oszukańczej rachunkowości może być spowodowany min. przez mylne utożsamianie rachunkowości z księgowością. Aby więc w pełni zrozumieć genezę problemu, należy na wstępie zastanowić się nad istotą i zasięgiem rachunkowości oraz dlaczego nie powinna być ona jednoznaczne utożsamiana z księgowością.

Rachunkowość jest to szczególny system informacyjno-kontrolny o charakterze retro- i prospektywnym, który dostosowany jest do celów szeroko pojętego zarządzania finansami podmiotu gospodarczego [Brzezin, 1998,s.21.]. Obejmuje ona swoim zasięgiem szereg działań mający na celu przedstawienie jasnego i rzetelnego obrazu przedsiębiorstwa. Działania te można podzielić na cztery główne etapy ustalania informacji:

1.    Ujęcie (co mierzyć?)

2.    Pomiar (jak mierzyć / wycenić ?)

3.    Ujawnianie (jakie informacje ujawniać?)

4.    Prezentacja (jak prezentować informacje?)

O ile etapy związane z ujawnianiem i prezentacją informacji opierają się na ustalonym zestawie zasad, i są możliwe do skontrolowania, o tyle ujęcie i pomiar w rachunkowości bywa często elementem subiektywnej oceny, a liczba czynników, które powinny być brane pod uwagę, trudna do określenia. W związku z tym, pomiar dokonywany w rachunkowość nie jest tak jednoznacznie * Mgr, Katedra Rachunkowości Wydziału Zarządzania UG