0000031 5

nym może być odwracalne przeniesienie fosforanu między kreatyną i ADP (reakcja 6-9) lub np. pomiędzvy ADP i GDP (reakcja 4-15)

/

HjC-C-OH

H,C-ljl

C-NH, li ^z NH

kreatyno

+ AT P

HjC—C—OH H₃C —N

= I H + ADP C-N~®

NH

fosfokrealyna

[6-9]

Natomiast, gdy w wyniku przeniesienia z ATP, reszta fosforanowa łączy się z substratem przy użyciu wiązania o normalnym zasobie energii, reakcja jest nieodwracalna, np. w przypadku przemiany glukozy w glukozo-6-fosforan, zgodnie z reakcją 6-10

CH,0H

wQH    +

OH OH

cf-0- glukoza

ATP

sWJ + ADP

0H[ 1 OH OH

glukozo-h—®

[6-10]

2) Reakcje przeniesienia grupy pirofosforanowej są spotykane stosunkowo rzadko w metabolizmie. Niemniej jednak duże znaczenie w biosyntezie nukleotydów pirymidynowych i purynowych ma przeniesienie reszty pirofosforanowej z ATP na rybozo-5-fosforan przy czym tworzy się bardzo reaktywny 5-fosforybozylo-l-pirofosforan (w skrócie

PRPP), zgodnie z	reakcją 6-11
CHrtKgiOH 1 * 1		c%c<D 0-(EKB
rr ^+	ATP --	fo! + amp	[6-11]
OH OH fi-O-rybozo-5 -®		n OH OH PRPP

Reakcję te katalizuje enzym pirofosfokinaza rybozo-5-fosforanowa, a wytworzony związek stanowi aktywną formę rybozy, która wbudowuje się bezpośrednio w cząsteczki nukleotydów.

Innym ważnym przykładem reakcji tego typu jest przemiana witaminy Bj, czyli tiaminy w odpowiadający jej koenzym — piro-fosforan tiaminy — DPT, katalizowana przez pirofosfokinazę tiaminową (wzory str. 141).

3) Trzeci typ przemian jest reprezentowany przez reakcję przeniesienia AMP na kwasy tłuszczowe lub aminokwasy, zgodnie z reakcją

[6-12]

R—CH-C    +ATP-> R—CH—C—AMP+®~®

NH,

^sOH

W efekcie tej reakcji powstaje związek aktywny podniesiony na wyższy poziom energetyczny, tzw. aminoacylo-AMP. W powstałym zakty-

132