5136436232

Cemmtes, Don ‘Kichote

Paradoks polega na tym, że, chcąc ukazać fatalne skutki lektury, żartując i ironizując⁴, Cervantes stworzył - w sposób niezamierzony? - bohatera, który budzi naszą sympatię, współczucie, a nawet szacunek. Z jednej strony (w zamierzeniu) więc przyjął perspektywę „racjonalną”, wedle której książki (romanse rycerskie) pozbawić mogą racjonalnego oglądu świata i rozsądnego postępowania, doprowadzić do tak zaburzonego postrzegania rzeczywisto-ocioso (que eran los mas dcl ario) se. daba a leer libros de caballeńas eon tanta afición y gusto que ohidó casi de todo punto el ejercicio de la cazci, y aun la administración de su hacienda (...) de todos ningunos le parecian tan bien como los que compuso el famoso Feliciano de Silva: porque la claridad de su prosa, y aquellas intrincadas razones suyas, le parecian de perlas; y mas cuando llegaba a leer aquellos recpiiebrosy cartas de desafio (...). Con estas y semejantes razones perdfa el pobre caballero el juicio, y desveldbase por entenderlas, y desentrańarles el sentido, que no se lo sacara, ni las entendiera el mismo Aristóteles, si resucitara para sólo ello (...). En resolución, ćl se enfrascó tanto en su lectura, que se le pasaban las noches leyendo de claro en clciro, y los dias de turbio en turbio, y asi, del poco dormir y del mucho leer,; se le secó el cerebro, de manera que vino a perder el juicio. Llenósele la fant as ia de todo aquello que leia en los libros, cisi de encantamientos, como de pendencias, batallas, desafios, heridcis, recpiiebros, amores, tormentasy disparates imposibles, y asentósele de tal modo en la imaginación que era verdcid toda aquella móąuina de aąuellas sońadas invenciones que leia, que para ćl no habia otrą historia mas cierta en el mundo. (...) En efecto, rematadoya su juicio, vinó a dar en el mas extrańo pensamiento que jamas dió loco en el mundo, y fue que le pare-ció convenibley necesario, asipara el aumento de su honra, como para el servicio de su republica, hcicerse caballero andante, e irse por todo el mundo con sus armasy caballo a busccir las aventuras, y a ejercitarse en todo acptello que ćl habia leido, que los ca-balleros andantes se ejercitaban (...). Źródło: http://www.donquijote.org/spanishlan-guage/literature/library/quijote/l.asp. Wszystkie cytaty obcojęzyczne pochodzą ze źródeł internetowych znajdujących się w domenie publicznej (adres podawany jest tylko przy pierwszym cytowaniu, chyba że cytowano z dwóch źródeł). Zamieszczanie fragmentów tekstów w oryginale wynika z oczywistego faktu, iż w tłumaczeniach sens niektórych z nich bywa odmienny od oryginału (z różnych przyczyn), co może prowadzić do niespójności interpretacji z tekstem źródłowym; oryginał pozwala ponadto czytelnikowi zweryfikować zamieszczone interpretacje oraz ulokować je w ich kontekście. Odsyłanie do źródeł internetowych natomiast (takich jak strony uniwersyteckie, narodowych bibliotek internetowych, projekt Gutenberg itp.) ułatwia znalezienie owego kontekstu, zważywszy na trudny dostęp do niektórych tekstów oryginalnych.

¹ Kwestia wpływu (zgubnego, choć tu potraktowanego buffo) książek na los bohatera postawiona jest na samym początku powieści Cervantesa, ale wracać będzie też w dalszym jej ciągu. Ironiczny (żartobliwy?) dystans, zaznaczony przez autora w stosunku do swego bohatera, stawia tę powieść w innej pozycji, niż większość „ksiąg zbójeckich”: więcej na ten temat w rozważaniach na temat powieści Flauberta, s. 148 i dalej.

8