518321684

bądź dopełniać definiowanie choroby, jako całość czynników społeczno-psychicznych. Pojęcie illness odnosi się do świadomości osoby, która doświadczając swojego aktualnego stanu wskazuje na negatywną zmianę w stosunku do poprzednich warunków, w których doświadczała własnego ciała. Illness jest pojęciem nie tylko odwołującym się do autorefleksywnego porządku psychicznego [6], [7], ponieważ jest też definiowana w kategoriach symptomu disease, którego korelacja z toczącymi się procesami patologicznymi w obrębie ludzkiego ciała, pozostała jeszcze nie rozpoznana w praktyce medycznej.

Wprowadzenie do dyskursu nauk medycznych pojęcia illness wynikało z przyjęcia w jego ramach nowego sposobu definiowania zadań medycyny, w której od lat 70-tych zaleca się aplikowanie holistycznego sposób wyjaśniania chorób i prowadzenia terapii. Wiąże się to z założeniem, że na stan ludzkiego ciała mają wpływ nie tylko czynniki jatrogenne a wyjaśnienie naturalistyczne jest niewystarczające. Nauki społeczne (szczególnie psychologia) i nauki przyrodnicze powinny współpracować przy ich opisie i analizie [7], Tak skonstruowany, holistyczny model terapii realizowany jest przede wszystkim w ramach komplementarnej medycyny alternatywnej (CAM), gdzie łączy się terapię medycyny alternatywnej, psychologiczno-społecznej z elementami terapii biologiczno-klinicznej. W medycynie pojęcie illness interpetuje się także w kategoriach biopatografii, etiologii czy patogenezy. Z perspektywy antropologii medycyny illness interpretuje się jako uczucie i indywidualne doświadczenie osoby, co do utraty stanu fizycznej lub psychicznej normalności. Oznacza to, że percepcja choroby jest wysoce zależna od czynników kulturowych i poznanie choroby wymaga zastosowania opisu etnograficznego, który umożliwia klasyfikację struktur poznawczych, stylów myślowych i powiązań choroby z eksplikacyjnym porządkiem społeczno-kulturowych np. wyjaśnienie typu naturalistycznego (medycyna zachodnia, ajurweda, medycyna chińska), wyjaśnienie typu personalistycznego (medycyna ludowa i plemienna) Wyjaśnienie personalistyczne zakłada, że choroba nie wynika z procesów zachodzących w ciele, ale powstaje na skutek oddziaływania na nie sił zewnętrznych, które w zależności od kultury będą różnie definiowane, jako działania innych ludzi lub sił ponadnaturalnych [8], [9], [10], Dla pacjentów posługujących się tym stylem wyjaśnienia choroba jest czymś obcym, co zostało wprowadzone do ich ciała przez zidentyfikowane przez nich siły (demony, bóstwa, duchy, czary). Antropologiczne i etnograficzne badania nad illness stosuje się w multikulturowej praktyce medycznej np. w USA [11],

W praktyce codziennego życia społecznego pojęcia illness a disease rzadko bywają rozróżniane. Fakt ten otwiera kontekst interpetacji choroby jako sickness, czyli choroby

19