518322136

78

uruchomienie również łączności ze statkami powietrznymi (standard Inmarsat Aero, anteny płaskie umieszczone w korpusie samolotu).

W latach 90. XX w. podjęto prace nad satelitarnymi systemami telefonii komórkowej. Początkowo wydawało się, że jedyną możliwością realizacji takich systemów jest wykorzystanie satelitów na orbitach niskich LEO. Ze względu na ruch takiego satelity względem terminala naziemnego, w celu zapewnienia ciągłości połączeń i globalnego pokrycia, konieczne jest zastosowanie konstelacji kilkudziesięciu satelitów. Zgodnie z taką koncepcją powstały systemy globalne Iridium i Globalstar¹⁶.

W systemie Globalstar stosuje się technikę zwielokrotnienia CDMA z dupleksem częstotliwościowym (FDD). W łączu pomiędzy terminalem a satelitą wykorzystuje się dwa pasma: pasmo L do łącza „w górę” - relacja Zie-mia-kosmos (zakres 1610,0-1626,5 MHz) oraz pasmo S w łączu „w dół” - kosmos-Ziemia (2483,5-2500,0 MHz). Na marginesie warto zauważyć, że transmisja „w dół” odbywa się w części pasma ISM.

Z kolei system Iridium w komunikacji z terminalem stosuje technikę zwielokrotnienia TDMA, wykorzystując pasmo 1616—1626,5 MHz. W tym zakresie (szerokość 10,5 MHz) mieści się 240 kanałów z rastrem 41,67 kHz. Taki rozstaw zapewnia kanał transmisyjny o szerokości 31,5 kHz wraz z niezbędnym odstępem separacyjnym, koniecznym między innymi ze względu na przesunięcia częstotliwości związane z efektem Dopplera, wywołanym ruchem satelitów względem stacji naziemnych (prędkość względna ok. 26,8 tys. km/h). Połączenie satelity z siecią szkieletowa odbywa się za pomocą znacznie większych częstotliwości: 29,1—29,3 GHz w relacji Ziemia-kosmos i 19,1— 19,6 GHz w relacji kosmos-Ziemia. Łącza międzysatelitarne wykorzystują zakresy 22,55 GHz i 23,55 GHz.

Rozwój technologiczny pod koniec lat 90. ubiegłego wieku umożliwił realizację łączności między telefonem użytkownika a satelitą znajdującym się na orbicie GEO. Wykorzystując te możliwości zbudowano i uruchomiono w roku 2001 systemy regionalne Thuraya (Bliski Wschód) i ACeS (Azja Południowo-Wschodnia). Aby taka łączność była możliwa konieczne stało się zastosowanie na satelicie anteny o bardzo dużym zysku energetycznym, czyli o dużych rozmiarach. Dla przykładu, satelita Thuraya wyposażony jest w antenę o średnicy 12,5 m (rys. 12).

W łączu z terminalem w systemie Thuraya wykorzystuje się częstotliwości z pasma L: 1626,5-1660,5 MHz (łącze „w górę”) i 1525,0-1559,0 MHz ¹⁶ Późniejsze problemy finansowe właścicieli tych projektów spowodowały wstrzymanie prac nad kolejnymi systemami tego typu.