5270659502

diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2012 • Volume 48 • Number2 • 205-211

Praca poglądowa • Review Article

Badania laboratoryjne w diagnostyce neuroboreliozy Laboratory diagnostics of neuroborreliosis

Olga Martyna Koper, Joanna Kamińska, Halina Kemona

Zakład Laboratoryjnej Diagnostyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Streszczenie

Borelioza (choroba z Lyme) jest przewlekłą chorobą bakteryjną, której czynnikiem etiologicznym są krętki Borrelia burgdorferi sensu lato. Jest zoonozą wywołującą zespoły kliniczne o bogatej i wielonarządowej symptomatologii. W Polsce terenem endemicznym występowania krętka jest obszar województwa podlaskiego i warmińsko - mazurskiego. U około 40% chorych na boreliozę rozwijają się neurologiczne postacie choroby z Lyme. W przebiegu neuroboreliozy u około 15% chorych występuje limfocytarne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (meningitis). Współistnienie objawów meningitis, bolesnego zespołu korzeniowego oraz porażenia nerwów czaszkowych nosi nazwę zespołu Bannwarth’a. Znacznie rzadziej (u ok. 0, 1% chorych) rozwija się zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych Laboratoryjna diagnostyka neuroboreliozy powinna składać się z dwuetapowego protokołu diagnostycznego. W pierwszym etapie należy stwierdzić obecność swoistych przeciwciał w klasie IgM lub IgG przeciw Borrelia burgdorferi metodą immunoenzymatyczną. W drugim etapie badań u chorych z dodatnim lub wątpliwym wynikiem badań serologicznych należy wykonać oznaczenie przeciwciał techniką Western- biot. Obserwowane wyniki fałszywie ujemne lub fałszywie dodatnie mogą wynikać z: pobrania próbki zanim pojawią się przeciwciała lub będą one w ilości niewykrywanej przez test, powstawania kompleksów immunologicznych, które nie mogą być wykryte metodą immunoenzymatyczną i reakcji krzyżowych w wyniku koinfekcji. Uzupełnieniem serologicznej diagnostyki neuroboreliozy może być badanie ogólne oraz cytodiagnostyka płynu mózgowo- rdzeniowego. Metodą, która pozwala stosunkowo wcześnie wykryć zakażenie Borrelia burgdorferi jest łańcuchowa reakcja polimerazowa (polymerase Chain reaction- PCR). W ostatnich latach zwraca się również uwagę na rolę cytokin w zakażeniu Borrelia burgdorferi oraz wykorzystanie ich w celu monitorowania przebiegu choroby.

Summary

Borreliosis (Lyme disease) is a chronic disease, caused by etiologie factors which are spirochaetes Borrelia burgdorferi sensu lato. In Poland the endemic area ofthe occurrence of Borrelia lies in the Podlaskie and Warmińsko- Mazurskie Provinces. Neu-rological forms of Lyme disease develop in about 40% ofthe patients suffering from Borrelia. Approximately 15% of patients suffeńng from neuroborreliosis are affected with lymphocytic cerebrospinal meningitis (meningitis). Coexistence o f meningitis symptoms, painful radicular syndrome and cranial nerves paralysis is called Bannwarth syndrome. Myeloencephalitis deve-lops much morę rarely (in about 0, 1% of the patients). According to the recommendations of the Polish Society of Epidemio-logists and Doctors oflnfectious Diseases, laboratory diagnosis of neuroborreliosis should consist of a two-stage diagnostic protocol. In the first stage there should be evaluated specific IgM and IgG antibodies against Borrelia burgdorferi with the use of immunoenzimatic method. In the second stage, patients with positive or doubtful result of the previous examination should be tested by a Western- biot method. Laboratory investigations ofthe sample taken before the occurrence of antibodies or when their concentration is undetectable as well as the presence of immunologie complexes might lead to false- negative or false- positive results. A generał examination and the cytodiagnosis of cerebrospinal fluid might be used to complete serologie diagnostics of neuroborreliosis. Polymerase chain reaction (PCR) is a method which can be used in an early detection of Borrelia burgdorferi infection. Recently attention has been paid to the role ofcytokines in the disease monitoring.

Słowa kluczowe: laboratoryjna diagnostyka neuroboreliozy, neuroborelioza, płyn mózgowo-rdzeniowy Key words: laboratory diagnosis of neuroborreliosis, neuroborreliosis, cerebrospinal fluid

Borelioza (krętkowica kleszczowa), zwana także chorobą    krętki Borrelia burgdorferi sensu lato, należące do rodziny

z Lyme (ang. Lyme disease, Lyme borreliosis) jest przewie-    Spirochaetaceae [1,2, 3], Jest zoonozą wywołującą zespo-

kłą chorobą bakteryjną, której czynnikiem etiologicznym są ły kliniczne o bogatej i wielonarządowej symptomatologii.

205