5502552126

Wstęp

Rozwój sztuki filmowej w dużej mierze następuje równolegle z rozkwitem myśli teoretycznej na tym gruncie. Pojawianie się wciąż nowych technologii produkcji, nowych form ekspresji i przekazu, wymaga także stałych modyfikacji w sposobie refleksji nad gotowym „wytworem”. Coraz głębsze wnikanie w struktury dzieła, odnoszenie go do różnych kontekstów i ujmowanie w zakresie odmiennych metodologii - wszystkie zabiegi służą temu, aby lepiej zrozumieć jego treść. Przejawem tych tendencji jest utworzenie się nurtu antropologicznego w filmoznawstwie. Nowa forma refleksji stwarza nowe perspektywy w obrębie tej dziedziny. Dzięki temu człowiek może również zgłębiać swoją naturę, dążyć do coraz większej samoświadomości, oglądając siebie na „wielkim i małym ekranie”.

Niniejszej pracy przyświeca powyższa idea. Główną inspiracją dla podjętego tematu jest perspektywa odkrycia struktur symbolicznych i archetypowych, funkcjonujących w przestrzeni analizowanego dzieła filmowego. Możliwości, jakie stwarza ujawnienie tych konstrukcji, są wyrazem zainteresowań autora między innymi, dlatego że pozwalają na głębsze wnikanie w treści filmu oraz odkrywanie jego sensów ukrytych. Poznanie funkcjonujących mechanizmów oraz metody ich analiz, pozwala z kolei na zastosowanie tej wiedzy w szerszym aspekcie - odniesienie jej do różnych dzieł z obszaru filmoznawstwa, a także innych dziedzin sztuki.

Badania i analiza przestrzeni Powrotu opiera się na podstawach teoretycznych, które zostały sformułowane w oparciu o dorobek wielu uczonych, działających na gruncie filmoznawstwa. Rozdział pierwszy jest próbą stworzenia fundamentów dla dalszych rozważań, głównie poprzez krótką charakterystykę istotnych dla nurtu antropologicznego koncepcji. Przez wzgląd na mnogość pomysłów oraz szeroki zakres problematyki, jakiej dotykają, przytoczone zostają jedynie koncepcje wybrane, stanowiące - w przekonaniu autora - niezbędne minimum do dalszych rozważań.

Cześć pierwsza rozdziału drugiego została poświęcona przestrzeni filmowej. Ten podrozdział ma także charakter teoretyczny, zaś jego celem jest przybliżenie problematyki związanej z przestrzenią filmową; jej rodzajami, funkcjami oraz możliwościami ujmowania tejże w kategoriach antropologicznych.

Część druga tego oraz całość rozdziału trzeciego stanowią próbę analizy przestrzeni Powrotu w konwencji antropologicznej hermeneutyki.

4