014 015 2

14    Wstęp

Pomimo że w książce w dużej mierze są rozpatrywane matematyczne aspekty zagadnienia podejmowania decyzji, nie jest to książka dla matematyków. Wskazuje na to sposób prezentacji materiału. Rozważania często rozpoczynają się od przykładu, w trakcie jego rozwiązywania przedstawiane jest intuicyjne uzasadnienie omawianych metod, a w końcu sformułowanie pewnych ogólnych zasad. Naruszony więc został tradycyjny ciąg narracji, wykorzystywany w podręcznikach matematycznych: definicja-twierdzenie-dowód-przykład. Autor ma jednak nadzieję, że będzie to z korzyścią dla Czytelnika niezbyt przywykłego do sformalizowanych rozważań matematycznych. Jednocześnie autor podziela pogląd, że uczący się lepiej zrozumieją metodologię budowy modeli, jeżeli będą mogli łatwo dostrzec strukturę formalną problemu decyzyjnego, stąd też zdecydował się na dokonanie podziału materiału względem podstawowych modeli badań operacyjnych.

W książce najwięcej miejsca poświęcono zagadnieniom programowania liniowego. Oprócz zagadnień związanych z graficzną metodą rozwiązania zadania programowania liniowego, metodą simpleks (prymalną) i sformułowaniem problemu dualnego pojawiają się nieco bardziej zaawansowane zagadnienia — dualna metoda simpleks oraz programowanie parametryczne. Dalej omówiono szczególne modele liniowe — zadanie całkowitoliczbowe oraz zadanie transportowe, obszernie przedstawiono modele wielokryterialnego programowania liniowego, które niezbyt często pojawiają się w polskich podręcznikach, przedstawiono również najczęściej wykorzystywane wielokrylerialne metody dyskretne. Kolejne fragmenty pracy dotyczą podejmowania decyzji w warunkach niepewności i ryzyka, programowania wypukłego, metod zarządzania projektami, programowania sieciowego i programowania dynamicznego. Pokazano także możliwości wykorzystaniaa bardzo popularnych obecnie algorytmów genetycznych.

W poszczególnych rozdziałach omówiono wiele zagadnień, głównie z zakresu zarządzania. Należą do nich m.in. problemy planowania produkcji, diety i rozkroju, wyboru optymalnego wariantu rozwoju mocy produkcyjnych, problemy: transpor-towo-produkcyjny i minimalizacji pustych przebiegów, wyboru portfela akcji, przeprowadzenia kampanii reklamowej, sterowania zapasami. Pozostałe problemy oraz zadania numeryczne, ilustrujące metody obliczeniowe, znajdują się na dołączonym do książki CD-ROM-ie.

Podstawowe informacje o pakiecie dydaktycznym Badania operacyjne z komputerem. Wersja 2.01 (2007)

Instrukcja dotycząca instalacji pakietu oraz informacje niezbędne do uruchomienia programów zawarte są na CD-ROM-ie dołączonym do podręcznika.

Poniżej podano pełne zestawienie programów, które obejmuje pakiet Badania operacyjne z komputerem. Wersja 2.01 (2007).

1. Programowanie liniowe

SIMP.EXE (prymalna metoda simpleks)

DUAL.EXE (dualna metoda simpleks)

PARAM.EXE (liniowe programowanie parametryczne)

2.    Programowanie liniowe całkowitoliczbowe SIMP.1NT.EXE (metoda podziału i ograniczeń)

C1EC1A.EXE (metoda cięć Gomory’ego)

3.    Zagadnienie transportowe TRANS.EXE (metoda potencjałów)

4.    Programowanie wielokryterialne

1NTERAKT.EXE (metoda interaktywna uzyskania rozwiązania końcowego zadania wielokryterialnego programowania liniowego)

GOAL.EXE (programowanie celowe)

5.    Decyzje w warunkach niepewności i ryzyka

DRZEWOl.EXE (decyzje jedno- i wieloetapowe w warunkach ryzyka

—    wersja graficzna)

DRZEW02.EXE (decyzje jedno- i wieloetapowe w warunkach ryzyka

—    wersja tekstowa)

REGULY.EXE (reguły decyzyjne w warunkach niepewności) GAME.EXE (gry dwuosobowe o sumie zero)

6.    Programowanie kwadratowe KWADRAT.EXE (metoda Wolfe’a)

7.    Zarządzanie projektami

CPM1 .EXE (metoda CPM i analiza kosztowo-czasowa — w'crsja graficzna) CPM2.EXE (metoda CPM i analiza kosztowo czasowa — wersja tekstowa) PERT1.EXE (metoda PERT — wersja graficzna)

PERT2.EXE (metoda PERT — wersja tekslow'a)

8.    Programowanie sieciowe

MDR1.EXE (minimalne drzewo rozpinające — wersja graficzna) MDR2.EXE (minimalne drzewo rozpinające — wersja tekstowa) NDS1.EXE (najkrótsze drogi w sieci — wersja graficzna)

NDS2.EXE (najkrótsze drogi w sieci — wersja tekstowa)

MPS1.EXE (maksymalny przepływ w sieci — wersja graficzna) MPS2.EXE (maksymalny przepływ w sieci — wersja tekstowa)

9.    Programowanie dynamiczne

DYNAMI .EXE (metoda programowania dynamicznego — wersja graficzna) DYNAM2.EXE (metoda programowania dynamicznego — wersja tekstowa)

W każdym programie wyszczególnionych jest osiem faz działania. Wprowadzanie zadania odbywa się interaktywnie i wymaga dostosowania danych do formatu wymaganego w interesującym nas programie. Można również posługiwać się danymi wprowadzonymi uprzednio. W przypadku błędnego wprowadzenia danych lub konieczności ich zmiany spowodowanej innymi przyczynami posługujemy się fazą edycji. Rozwiązując konkretne zadanie, wykorzystujemy jedną z możliwości:

• tryb konwersacyjny