masowy.
Zjawiska (procesy) masowe to takie, które powtarzają się dostatecznie często. Każde zjawisko: przyrodnicze, techniczne czy ekonomiczno-społeczne, kształtuje się pod wpływem dwojakiego rodzaju przyczyn:
■ głównych, podstawowych (typowych),
■ ubocznych, przypadkowych (nietypowych).
* Przyczyny główne wpływają na każde zjawisko w sposób jednakowy — działają w ściśle określonym kierunku, co kształtuje pewną prawidłowość wyników
■ Przyczyny uboczne mają charakter przypadkowy, zróżnicowany, co powoduje zakłócenie wyników obserwacji. Wyniki obserwacji są więc efektem konieczności i przypadkowości.
■ Statystyka opisowa dostarcza metod i procedur gromadzenia, opracowania i prezentacji danych statystycznych. Celem statystyki opisowej jest podanie zwięzłego opisu określonego materiału statystycznego. Jeżeli zgromadzone dane dotyczą części badanej zbiorowości, sam opis może być niewystarczający. Uogólnienie wyników zaobserwowanych na podstawie badań częściowych jest możliwe tylko w przypadku, gdy badania te są odpowiednio przeprowadzone.
■ Statystyka matematyczna dostarcza metod wyboru prób losowych i reguł wnioskowania, czyli pozwala na uogólnienia wniosków wynikających z obserwacji części zbiorowości tak, aby ryzyko popełnienia błędu było małe. Wnioskowanie statystyczne opiera się na rachunku prawdopodobieństwa.
■ Rozwój techniki komputerowej, w tym Internetu, stworzył nową sytuację w dziedzinie gromadzenia, przechowywania i szybkiego