Wprowadzenie
Badania makroskopowe polegają na obserwacji powierzchni próbki okiem nieuzbrojonym lub przy powiększeniach nie większych od 20x. Materiałem obserwacyjnym do badań są powierzchnie odpowiednio przygotowanych próbek. Próbki te mają postać:
- przekrojów elementów (metodyka przygotowania: patrz instrukcja do ćwiczenia „Wprowadzenie do badań materiałowych”);
- przełomów - tym przypadku mówimy o badaniach fraktograficznych;
- wycinków powierzchni elementów.
Ze względu na znaczenie informacji uzyskiwanych podczas badań makroskopowych, wyodrębnić można dwa rodzaje cykli badawczych:
□ Badania, których celem jest uzyskanie informacji o budowie wewnętrznej elementów metalowych. Obserwując przekroje lub celowo wykonane przełomy metali uzyskuje się informacje o:
- strukturze pierwotnej odlewów (iys. 1 i 2),
- budowie włóknistej po przeróbce plastycznej (iys.3 i 4 ),
- niejednorodnościach natury mechanicznej (np. lokalny zgniot) lub cieplnej (np. strefy wpływu ciepła złącza spawanego) (iys.5 i 6);
- nieciągłościach wewnętrznych (rzadziznach, pęcherzach, pęknięciach) (iys. 2, 7, 8);
- wtrąceniach niemetalicznych (rys. 9 ),
- grubości warstw nawęglanych i hartowanych powierzchniowo,
- wielkości ziarna w materiale (rys.2),
- niejednorodności składu chemicznego (patrz próba Baumanna - iys. 10),
- właściwościach plastycznych i charakterze przełomu (plastyczny, kruchy, mieszany) powstającego w różnych warunkach (rys. 11, 12, 13).
Informacje te przydatne są m.in. do szybkiej oceny jakości wykonania wielu rodzajów zabiegów technologicznych. Obserwacje wizualne mogą być wspomagane przez zastosowanie odc2ynników trawiących powierzchnię próbki i ułatwiających dostrzeżenie wybranych szczegółów budowy materiału.
3