5555241198

132 Robert Tadla

Głównym celem tej reformy jest doprowadzenie do świadomości praktyków, iż zachodzi konieczność przełamania stylu myślenia polegającego na tym, że przestępstwo o jednakowej wadze i osoby o podobnej karierze kryminalnej powinny być traktowane jednakowo. Należ)' ostatecznie przełamać mit tak właśnie rozumianej zasady zasłużonej kary²⁹.

Idea o niewykonywaniu w całości kary za drobne przestępstwa, a nawet rezygnacji z jej orzekania pomimo oczywistego stwierdzenia, iż doszło do popełnienia czynu karalnego — wspólna jest europejskiej polityce odziaływań prawnych wobec osób skazanych.

Tendencja do odchodzenia od krótkoterminowych kar pozbawienia wolności znalazła wyraz w wielu dokumentach międzynarodowych. W rezolucji Zgromadzenia Rady Europy z 23 stycznia 1981 r. uznano, iż rzeczą pożądaną jest wspieranie państw członkowskich Rady Europy do zastępowania, gdy jest to możliwe, krótkoterminowych kar pozbawienia wolności przez inne środki o podobnej efektywności, lecz pozbawione jej wad. Również Minimalne Standardy Organizacji Narodów Zjednoczonych w zakresie środków nieizolacyjnych, zostały przyjęte rezolucją Zgromadzenia Ogólnego z 14 grudnia 1990 r., zalecające państwom członkowskim ograniczenie stosowania kary' pozbawienia wolności i racjonalizację polityki karnej między innymi poprzez wykorzystywanie środków alternatywnych dla tej kary³⁰. Najczęściej polega to na poddaniu sprawcy próbie, która uzależniona jest od pozytywnej prognozy jego przyszłego zachowania, będącej podstawą należycie uza-sadnionąprzez organ orzekający, iż sprawca nie powróci na drogę przestępstwa³¹.

Termin „probacja” pochodzi od łacińskiego czasownika probare oznaczającego „próbować”, „testować”. Probacja jest formą sankcji kryminalnych, nałożoną przez sąd na sprawcę, po ogłoszeniu wyroku uznającego go winnym, lecz bez uprzedniego nałożenia na niego kary więzienia. Inna definicja proba-cji, zaproponowana przez Komitet Morrisona w Anglii, została określona, jako „.. .poddanie sprawcy, który pozostaje na wolności, nadzorowi pracownika społecznego, który jest urzędnikiem sądowym, na czas określony”³².

Departament Spraw Wewnętrznych ONZ w 1951 r. zdefiniował proba-cję, jako pewną formę resocjalizacji określoną przez sąd w stosunku do osoby oskarżonej o popełnienie przestępstwa. W określonym przez sąd postanowieniu, osoba jest poddana kurateli, żyje w społeczeństwie i reguluje swoje życie pozostając pod nadzorem kuratora³³.

A, Balandynowicz, System probacji-kary średniej mocy i środki wolności dozorowanej jako propozycja sprawiedliwego karania, „Prokuratura i Prawo” 2005, nr 12.

³⁰    J. Jakubowska-Hara, J. Skupiński, Alternatywy pozbawienia wolności w polskiej polityce karnej, Wyd. SCHOLAR, Warszawa 2009, s. 9.

³¹    L. Rogunia (red.), Probacja w systemie prawa karnego nykonawczęgo, Wyd. Copyright by Kolonia Limited, Wrocław 1998, s. 8.

⁵² D, MacKenzie, D. Parent, Shock Incarceration and Prison Crowding in Lonińana, .Journal of Cnminal Justis” 1991, nr 19, s. 191.

³⁵ G. Flowers, T. Carr, R. Rubback, Special Alternathe Incarceration Project, Atlanta 1992, Georgia Department of Correction, s. 101.