skanuj0135

Wroczyński

wych; istotą kształcenia w tej placówce jest doprowadzenie do tego, by uzyskiwana w niej wiedza mogła być w pełni użyteczna ze względu na rozwojowe potrzeby jednostki, a także by ułatwiała ujawnianie i realizację tych potrzeb; szkoła ma własny system treściowej organizacji procesu edukacji szkolnej (STOPES), na wzór rozgałęzionej struktury idei porządkujących treści kształcenia hierarchicznie wedle szczebli, poziomów, sekwencji podstawowych i pochodnych, łączący ze sobą układ i dobór treści, metodę projektowania okazji edukacyjnych, formy organizacyjne oraz podmiotowe związki między nauczycielami i dziećmi; jest to model szkoły — laboratorium badawczego, do której mogą uczęszczać osoby od 5 roku życia do matury; kształcenie jest tu procesem z natury nieza-koóczonym, bazującym na organizacji i reorganizacji sytuacji („okazji”) edukacyjnych; w szkole tworzone są przez nauczycieli sytuacje, które stają się „okazjami” edukacyjnymi — wyzwaniem uczniów do działania i nauki.

Do ważniejszych przesłanek organizacyjnych szkoły należą: ł) pozyskiwanie uczniów bez selekcji, po wyrażeniu zgody przez rodziców, 2) otwarta organizacja czasu edukacji (czas zadaniowy, który jest wyznaczony przez projektowane „okazje” edukacyjne, czas warsztatowy jako indywidualna forma aktywności, przeznaczona na metodyczne porządkowanie wiedzy, czas otwarty, czyli czas spontanicznej aktywności dzieci), 3) zróżnicowane etapy kształcenia; okres adaptacyjny 5-6 rok życia, okres nauczania początkowego 7-9, okres nauczania systematycznego 10-12, okres nauczania systematyczno-aplikacyjne-go 13-18, 4) proporcje nauczycieli do liczby dzieci wynoszą 1:10 oraz ok. 10-osobowy zespół programowo-konsultacyjny, 5) indywidualny projekt architektoniczny o walorach użyteczności uniwersalnej, pozwalający na swobodne tworzenie przestrzeni edukacyjnych i realizowanie założonych funkcji uczenia się w wolności (kąciki aktywności specjalistycznej w klasach, pomieszczenie typu hangar, laboratorium nauk społ., pomieszczenie do opanowania technik symulacyjnych i konstruowania modeli cybernetycznych, pracownie graficzne, fotograficzne, komputerowe, powielarnia, introligatornia, płytoteka, fonoteka, filmoteka, planetarium, studio radiowo-telewizyjne, sale audiowizualne, centrum dydaktyczno-informacyjne, pomieszczenia klubowe, sale do zajęć muzycznych, plastycznych), 6) program bezpośredniej i otwartej współpracy ze środowiskiem lokalnym i domem rodzinnym łlltlti i młodzieży.

W.Sz.P. proponuje następujące sposoby jtł§? cy z uczniami: 1) umożliwianie dziecinni JHb dejmowania aktywności spontaniczne) (UilU odpowiedniemu wyposażeniu środowlłld uczenia się w przedmioty i urządzenia Witta); dzające ich aktywność poznawczą, 2) lllltas rowanie aktywności dzieci przez nauczyel*li_f na skutek zaprojektowanych przez „okazji” edukacyjnych, 3) kierowanie .tltlyw-nością dzieci, 4) uczenie się poprzez różu# formy dialogu, 5) umożliwianie dzieciom ino? delowania sytuacji nowych na podstawie /dli? bytego zasobu wiadomości i doświadczeń, 6) dialog doświadczenia i wyobraźni poprzsz uczenie się z wyobraźni, figuratywne akliidl zowanie własnych możliwości dziecka, pnfh miotowe wybieranie wolnych inicjatyw, ot) krywanie sensów twórczego życia, odmienią* nie świata zastanego i tworzenie wymiarów świata nieznanego. Istotą tej szkoły (esl umożliwienie dzieciom i młodzieży wypróbu wywania siebie i świata z pełnym poczuciem sprawstwa i odpowiedzialności (adres: 55 522 Wrocław, ul. Skwierzyńska 34a).

Wrocławska Szkoła Przyszłości. Przesłanki ekspery. mentu nad szkołą, red. R. Łukaszewicz, Wrocław 1978; Wrocławska Szkoła Przyszłości. Autonomia dziecka w procesie edukacji, red. R. Łukaszewicz, Wrocław 1987; W poszukiwania lepszej szkoły, red, R. Łukaszewicz, Wrocław 1998.

Wroczyński Ryszard (ur. 29 Iii 1909, Białystok, zm. 23 VIII 1987, Warszawa), pedagog, historyk oświaty i myśli pedag.; 1955-79 prof. Uniw. Warsz. i AWF w Warszawie; 1957-79 kier. katedry pedagogiki spoi. Uniw. Warsz.; 1959-87 red. nacz. „Przeglądu Histo-ryczno-Oświatowego”; kontynuator szkoły pedagogiki spoi. H. Radlińskiej; twórca koncepcji pedagogiki środowiskowej, obejmującej zagadnienia pozaszkolnej działalności wychowawczej; gł. dzieła: Myśl pedagogiczna i programy oświatowe w Królestwie Polskim... (1963), Edukacja permanentna (1973), Pedagogika społeczna (1974), Powszechne dzieje wychowania fizycznego i sportu (1979), Dzieje oświaty polskiej 179S-194S (1980), Dzieje oświaty polskiej do roku 179S (1983).

Wróbel Tadeusz (ur. 20 XI 1910, Paczólto-wice k. Krakowa, zm. 17 IV 1987, Warszawa), pedagog; w okresie okupacji działacz kół nauczycielskich w oficerskich obozach jenieckich w Niemcżech, organizator oświaty dla polskich wysiedleńców w Niemczech; od 1953 pracował w instytucie Pedagogiki w Warszawie; 1974-82 w Instytucie Programów

Wunat

273

Szkolnych; od 1975 profesor tamże. Zajmował się dydaktyką nauczania początkowego ze szczególnym uwzględnieniem nauki czytania i pisania oraz pedagogiką porównawczą; 1(1. dzieła: Nauczanie i doskonalenie pisma (1963), Reforma szkolna w Szwecji (1965), Metodyka nauczania początkowego (red. 1966-67), Współczesne tendencje w nauczaniu początkowym (1975, 1979), Z zagadnień psychodydaktyki nauczania początkowego (wspólred. 1977), Pismo i pisanie w nauczaniu początkowym (1979,1985), Praca nauczyciela w klasach I-III (współautor 1990).

wskaźnik efektywności sieci szkolnej,

wskaźnik ustalany na podstawie badań mających na celu zweryfikowanie poziomu dostosowania sieci szkolnej do warunków lokalnych; w zakres tego wskaźnika wchodzą następujące czynniki: liczba uczniów na szkolę, liczba uczniów na oddział, liczba nauczycieli na oddział, liczba uczniów na nauczycieli, wykształcenie i staż pracy nauczycieli, odległość między szkołami, możliwości i czas dowożenia uczniów do szkól czy stan budynków szkolnych i ich wyposażenie w pomoce dydaktyczne. W jego ustaleniu powinno się uwzględnić takie zjawiska, jak: przyrost liczby dzieci w gminie, przyrost liczby oddziałów, przyrost liczby nauczycieli, przyrost liczby szkół, przyrost kadry kierowniczej, usytuowanie gimnazjum w budynku innego typu szkoły (podstawowej lub licealnej) oraz planowane dowożenie dzieci.

Uznaje się, że efektywność sieci szkolnej w gminie jest tym wyższa, im planowany przyrost liczby nauczycieli jest mniejszy niż przyrost liczby dzieci. Mniej efektywna sieć szkolna to taka, w której występuje bardzo mała liczba dzieci w oddziałach bądź znaczna liczba nauczycieli na oddział. Wskaźnik efektywności może być wykorzystywany w negocjacjach władz samorządowych z władzami gmin dotyczących planowania polityki oświat., w tym m.in. rozpatrzenia możliwości powoływania nowych typów szkół łub likwidowania szkól wysoce kosztochlonnych, a przy tym o mniejszej efektywności w zakresie sprawności kształcenia, planowania redukowania etatów nauczycielskich czy kadr kierowniczych w wyniki zbliżającego się niżu demograficznego.

wskaźnik odpadu szkolnego, względna sprawność szkoły mierzona odsetkiem uczniów (w różnych latach), którzy nie ukończyli jej w przewidzianym okresie; w.o.sz. można także obliczać na poziomie poszczególnych oddziałów szkolnych.

„Wszystko dla Szkoły. Miesięcznik z pokoju nauczycielskiego”, periodyk wydawany od 1995 w Warszawie; adresowany do nauczycieli — nowatorów w zakresie edukacji przedszkolnej, szkolnej i pozaszkolnej, poszukujących pomysłów, scenariuszy zajęć, wykazów literatury specjalistycznej; swoistością tego czasopisma jest zamieszczanie gotowych opisów do kartoteki bibliotecznej oraz publikowanie w całości numerów monotematycznych; red. nacz. jest T. Szymański (adres e-mailowy: biwszk@polbox. com).

Wujek Tadeusz (ur. 27 VIII 1927, Łódź), pedagog i dypomata; od 1978 profesor UW; praca naukowa w Politechnice Łódź. i w Wojskowej Akademii Politycznej; 1969-71 wicedyr. Inst. Pedag. UW; 1962-65 dyrektor Inst. Kultury Polskiej w Londynie, następnie ambasador Polski w Libanie, Jordanii, na Cyprze oraz w Danii i Etiopii; od 1994 doradca Eur. Fundacji Kształcenia przy Unii Europejskiej; zajmuje się zagadnieniami pracy i odpoczynku młodzieży, oświatowymi badaniami porównawczymi oraz uwarunkowaniami pedagogiki dorosłych; gł. dzieła: Praca domowa i czynny wypoczynek ucznia (1969), Oświata dorosłych w Anglii (1970), Oświata i szkolnictwo w krajach arabskich (1980), Wprowadzenie do pedagogiki dorosłych (red. 1992), Rozwój kształcenia zawodowego i oświaty dorosłych

(1994) , Polska bibliografia oświaty dorosłych

(1995) , Wprowadzenie do andragogiki (red. 1996).

Wundt Wilhelm (ur. 1832, zm. 1920), niem. fizjolog, psycholog i filozof; od 1864 prof. uniw. w Heidelbergu, od 1875 — uniw. w Lipsku; 1879 zał. na uniw. w Lipsku pierwsze laboratorium psychologii eksperymentalnej — rok jego powstania przyjmuje się za datę narodzin psychologii jako samodzielnej dyscypliny nauk.; w pracowni tej Wundt rozwijał badania z zakresu psychofizyki i psychofizjologii; kształciło się w niej wielu późniejszych badaczy, pionierów psychologii empirycznej. Psychologię Wundta uważał za naukę o zjawiskach świadomości (dostępnych w tzw. doświadczeniu wewn.), które należy badać w powiązaniu z działającymi na organizm podnietami fiz. i towarzyszącymi reakcjami fizjologicznymi. W teorii nie wykracza! poza asocjacjonizm, uzupełniony koncepcjami „syntezy twórczej” i apercepcji pojmowanej jako szczególny przejaw działania woli, którą uważał za gł. czynnik sprawczy życia psychicznego. Podstawowym dziełem Wundta z zakresu psychologu jest