najmniej ważnym. Technika ta uświadamia uczniom, że istnieją różne hierarchie wartości, angażuje uczniów w dyskusję i pobudza do refleksji. Zakończenie ćwiczenia polega na porównaniu uszeregowania kart w poszczególnych grupach.
TECHNIKA ZDAŃ NIEDOKOŃCZONYCH
Ćwiczenie może przebiegać indywidualnie lub w grupach. Nauczyciel przygotowuje zestaw niedokończonych zdań na dany temat. Ćwiczenie to ułatwia samodzielne wypowiadanie się i przywołuje pewne skojarzenia. Ciekawe mogą okazać się podobieństwa i różnice między poszczególnymi wypowiedziami.
METODA SYTUACYJNA (ANALIZA PRZYPADKÓW)
Wywołuje ona duże zainteresowanie uczniów dzięki samodzielnemu rozwiązywaniu problemów zawartych w odpowiednio dobranych sytuacjach. Wybór przykładów - z prasy młodzieżowej, listów do redakcji lub opowiadań. Prowadzący zajęcia może posłużyć się również filmem lub jego fragmentem.
Przebieg zajęć:
Uczniowie:
• zapoznają się z bardziej lub mniej typową dla danego tematu sytuacją,
• otrzymują polecenie analizy tej sytuacji i zajęcia określonego stanowiska,
• przyjmują najczęściej indukcyjny tok rozumowania (od szczegółu do ogółu): analiza, porównanie, abstrahowanie, wysunięcie wniosków,
• prowadzący uogólnia i podsumowuje.
METODA „ŚNIEGOWEJ KULI”
Polega na przechodzeniu od pracy indywidualnej do pracy w całej grupie. Nauczyciel prosi o samodzielne, indywidualne przemyślenie problemu, następnie o przedyskutowanie w parach (i sporządzenie krótkich notatek). Dalszy etap: pary łączą się w „czwórki” i w tych zespołach następuje wymiana poglądów, wspólne ustalenia oraz notatka. Dalszy ciąg ćwiczenia przebiega w „ósemkach”, „szesnastkach”; wreszcie ostateczny wynik i wyciągnięcie wniosków w całej klasie. Zanotowanie wyniku pracy na plakacie lub tablicy.
DRZEWO DECYZYJNE
Jest to graficzny zapis procesu podejmowania decyzji w sytuacjach trudnych i niejednoznacznych. Umożliwia uczniom zebranie wiadomości i zapisanie przebiegu dyskusji w atrakcyjnej formie. W czasie dyskusji uczniowie wypełniają kartę pracy z narysowanym drzewem (mogą również rysować sami). Wyniki pracy prezentują w klasie.
METAPLAN - GRAFICZNY ZAPIS DYSKUSJI
Nauczyciel dzieli klasę na zespoły; przydziela materiały: duży arkusz papieru, wycięte z papieru figury geometryczne: kółka, owale, kwadraty, prostokąty (po jednym komplecie różnych figur dla każdej grupy), mazaki, klej lub szpilki. Uczniowie w określonym czasie mają przedyskutować problem i stworzyć plakat według następującego wzoru: na górze arkusza zapisują problem, pozostałą część dzielą na cztery obszary: 1 - jak jest? (np. kółko), 2 - jak powinno być? (np. kwadrat), 3 - dlaczego nie jest tak, jak powinno być? (owal), 4 - wnioski (prostokąt). Po wykonaniu plakatu liderzy grup prezentują swoje prace. Prowadzący podsumowuje.