5755073899

Wprowadzenie

Etymologicznie¹ ergonomia oznacza naukę o prawach rządzących pracą (z greckiego ergon -praca, nomos - prawo). Ergonomia służy do optymalizowania warunków pracy człowieka i zalicza się ją do grupy nauk o pracy.

Nauka o pracy jest to nauka o człowieku w procesie pracy, o oddziaływaniu pracy i jej warunków na człowieka oraz o wpływie zachowań ludzkich na skuteczność działalności produkcyjnej, o wzajemnych uwarunkowaniach układu: człowiek - praca, w tym układu: człowiek -maszyna. Nauka o pracy zajmuje się pracą jako formą działania człowieka.

Ergonomia jest nauką interdyscyplinarną łączącą elementy biologii, medycyny i techniki, zajmującą się przystosowaniem maszyn, narzędzi i środowiska pracy do cech pracownika, aby zredukować do minimum jego wysiłek, zmęczenie i znużeniem oraz doborem i wszechstronnym przystosowaniem człowieka do pracy przy zachowaniu odpowiednio dużej wydajności.

Ergonomia wykorzystuje dorobek wielu nauk do rozwiązywania zagadnień technicznych i organizacyjnych. Są to [Recknagel i in. 1994]:

•    fizjologia pracy - jest to dział fizjologii zajmujący się badaniem biologicznych zjawisk zachodzących w organizmie człowieka podczas pracy w celu zapewnienia racjonalnego wykorzystania sił fizycznych i psychicznych pracowników oraz opracowaniem metod zapobiegania zjawiskom zmęczenia, znużenia i minimalizowania wydatku energetycznego organizmu człowieka;

•    higiena pracy - jest nauką, której zadaniem jest niedopuszczenie do wystąpienia czynników zagrażających zdrowiu pracowników, eliminowanie ryzyka chorób zawodowych oraz optymalizacja materialnego środowiska pracy;

•    psychologia pracy - zajmuje się:

■    przystosowaniem człowieka do pracy (dobór pracowników, szkolenia, nauka zawodu itp.);

■    przystosowaniem pracy do człowieka (przepływ informacji do człowieka celem podjęcia optymalnych decyzji - sygnalizacja, sterowanie);

■    przystosowaniem człowieka do człowieka (psychologia społeczna);

•    antropologia - jest nauką o człowieku, jego właściwościach fizycznych i psychicznych, rozwoju gatunkowym;

•    antropometria - jest metodyką pomiarów ciała ludzkiego;

•    organizacja pracy oraz ekonomika pracy - zajmują się ekonomią ruchów, badaniem i mierzeniem pracy itp.

Praca jest to wszelka celowa działalność człowieka prowadząca do zaspokojenia dowolnych potrzeb ludzkich i wytwarzania dóbr materialnych lub duchowych (Klonowicz 1973).

Definicje pracy

Fizyka - praca oznacza przesunięcie masy wzdłuż drogi (F-s).

Biologia - praca jest zdefiniowana jako ruch, który odbywa się w organizmach żywych. Fizjologia² rozróżnia:

•    pracę dynamiczną - gdy występują ruchy mięśni,

•    pracę statyczną - gdy mięśnie są w stanie napięcia (monotonia),

•    pracę umysłową - gdy w sieci nerwowej następują określone przebiegi impulsów bioelektrycznych i towarzyszą im procesy intelektualne zachodzące w psychice człowieka,

•    pracę fizyczną - gdy pracują mięśnie.

Psychologia - pracą jest taka forma systematycznej aktywności umysłowej, która jest ukierunkowana na osiągnięcie określonego celu.

6

1

   Etymologia (źródloslów) jest nauką o pochodzeniu wyrazów i ich pierwotnym znaczeniu.

2

   Fizjologia jest nauką o czynnościach organizmów żywych, ich narządów, tkanek i komórek.