614373421

Maciej Szmit

Dokonano próby systematyzacji i przeglądu najważniejszych ról opiniodawczych, jakie może pełnić informatyk: roli doradcy, eksperta, audytora oraz biegłego. W odniesieniu do tej ostatniej zebrano i przeanalizowano najważniejsze uwarunkowania metodologiczne w odniesieniu do postępowań cywilnych i najczęściej spotykanych rodzajach spraw karnych. Osobno zebrano uwagi dotyczące opiniowania w sprawach związanych z tzw. przestępstwami komputerowymi, które są dla informatyków sądowych ważne nie tylko jako poszczególne studia przypadków, ale przede wszystkim jako źródło wiedzy na temat tego, jak w praktyce orzeczniczej traktuje się poszczególne techniki i narzędzia informatyczne, a nawet jak rozumiane są podstawowe pojęcia (takie jak „informacja", „dane" czy „sieć").

Polski system prawny pozostawia wiele do życzenia, jeśli idzie o klarowność przepisów dotyczących biegłych. W systemach informacji prawniczej wyszukiwanie aktów prawnych zawierających słowo „biegły" wskazuje na ponad sto różnych ustaw i rozporządzeń. Postulat regulacji statusu biegłych jednym aktem rangi ustawowej podejmowany jest przez kolejnych ministrów sprawiedliwości i kolejne rządy (a nawet raz jako poselska inicjatywa ustawodawcza), niestety jak dotychczas bezskutecznie. Kolejne projekty ustaw wahają się pomiędzy skrajnościami: od wersji w zasadzie tylko powtarzającej rozwiązania istniejące w kolejnych rozporządzeniach Ministerstwa Sprawiedliwości (jak również dawnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji), po projekty rewolucyjne, odbierające zagadnienia biegłych władzy sądowniczej i powierzające nadzór nad nimi władzy wykonawczej. Nie można jednak nie odnieść wrażenia, że w przytłaczającej większości wariantów tych projektów najważniejszym zagadnieniem jest pogodzenie interesów władzy sądowniczej i władzy wykonawczej, zaś interesy i postulaty samych biegłych nie przedstawiają dla projektodawców jakiejś szczególnej wartości. Dopóki ten stan rzeczy nie ulegnie zmianie, dopóty można obawiać się, że liczba krytycznych (a często uzasadnionych) uwag o jakości pracy biegłych nie zmaleje.

Kolejną kwestią, z którą przyjdzie się zmierzyć biegłym (choć przede wszystkim sędziom i prokuratorom) są uchwalone już zmiany w procedurze karnej, które mają wejść w życie w lipcu 2015 roku, a co do których już teraz zgłaszane są liczne zastrzeżenia i postulaty nowelizacji. Nieostrożne zwiększenie znaczenia zasady kontradyktoryjności w postępowaniu karnym

198