6218157410

Przykład tempietta: Donato Bramante, Tempietto (Rzym), 1502 r.

TOLOS- w starożytności budowla na planie okrągłym najczęściej o przeznaczeniu sepulkralnym lub kultowym.

TRANSEPT- jest to nawa poprzeczna, która przecina nawę główną pod kątem prostym, tworząc po jej obu stronach dwa ramiona. W najprostszym układzie transept krzyżuje się z nawą główną tuż przy prezbiterium (tzw. rzut krzyża łacińskiego); w większych założeniach średniowiecznych spotyka się dwa transepty .

TRYGLIF (z gr. 'mający trzy wyżłobienia')- prostokątna, z trzema ostrymi żłobkami płyta między metopami i na narożach fryzu belkowania doryckiego; pod tenią każdego tryglifu znajdowała się reguła z sześcioma łezkami. Zgodnie z tzw. zasadą tryglifu, obowiązującą w porządku doryckim, umieszczano je na osi każdej kolumny i na osi każdego interkolumnium. Tryglif wywodzi się z budownictwa drewnianego.

WESTWERK- rozbudowana zachodnia część bazyliki charakterystyczna dla architektury wczesno romańskiej (ottońskiej). Westwerki budowano na planie kwadratu lub prostokąta, w górnej kondygnacji mieściły się empory, otwierające się arkadami do wnętrza kościoła; całość wieńczyły jedna lub dwie wieże. Westwerki służyły do odprawiania niektórych obrzędów liturgicznych, jako pomieszczenie dla zakonników lub panów feudalnych i ich dworów.

WIĘŹBA, konstrukcja dachowa, wiązanie dachowe- szkielet konstrukcyjny dachu, hełmu, a często i dachu kopułowego, dźwigający pokrycie.

WIRYDARZ

1)    kwadratowy lub prostokątny ogród wewnątrz zabudowań klasztornych, otoczony krużgankiem , otwierającym się do niego arkadami. Miał zazwyczaj geometryczny podział płaszczyzny , z akcentem w centrum w postaci studni, fontanny, rzeźby lub drzewa, niekiedy zwany rajem lub rajskim dworem

2)    staropolskie określenie małego dworskiego ogrodu ozdobnego, w którym uprawiano kwiaty i zioła, rosły drzewa cieniste, znajdowały się ławy z darni do wypoczynku.

WOLUTA, ślimacznica- element architektoniczny i motyw ornamentalny w kształcie spirali lub zwoju. W architekturze klasycznej występuje w kapitelach kolumn, w renesansie, manieryzmie i baroku we wszelkiego rodzaju zwieńczeniach (edykuła, tabernakula, nagrobki, portale itp.).

Woluta w kapitelu głowicy kolumny jońskiej

Słownik terminów - historia sztuki 17