wykorzystuje w dużym zakresie aparaturę pojęciową i wielkości liczbowe z rachunkowości retrospektywnej’-4. Zatem zintegrowany system rachunkowości retrospektywnej i prospektywnej wytycza kierunki dalszego rozwoju rachunkowości. Rachunkowość retrospektywna dotyczy w szczególności ewidencji księgowej, rachunku kosztów i sprawozdawczości finansowej. Natomiast rachunkowość prospektywna w pierwszej fazie rozwoju powstała z rozwinięcia rachunku kosztów i pozyskiwania informacji o wewnętrznych procesach przedsiębiorstwa w aspekcie przyszłych zdarzeń. Kolejne fazy rozbudowy' rachunkowości prospektywnej są związane z ukierunkowaniem przedsiębiorstwa na informację o rynku i klientach.
Przy określeniu zadań i funkcji rachunkowości retrospektywnej istotne są cechy, które ją charaktery zują (zob. tabela 1).
Tabela 1. Cechy rachunkowości retrospektywnej
Ccchv |
Rachunkowość retrospektywna |
Cel |
Ustalenie przeszłej i obecnej sytuacji majątkowo-finansowej przedsiębiorstwa oraz wyniku finansowego |
Kryterium optymalizacji |
Zysk przedsiębiorstwa, płynność finansowa |
Charakter informacji |
Infonnacja dctenninistyczna |
Zakres informacji |
Infonnacje o akty wach i pasywach, wyniku finansowym przedsiębiorstwa -korzysta z infonnacji opracowanych o przedsiębiorstw ie |
Częstotliwość infonnacji |
Ścisła periodyzacja według przyjętych przepisów prawa |
Cechy informacji |
Zachowuje wymagane cechy dokładności, prawidłowości, ciągłości, istotności, zapew niające w ian godność i rzetelność danych |
Wymiar czasowy |
Odwzorowuje zdarzenia przeszłe i teraźniejsze, dotyczy zwykle jednego okresu |
Odbiorcy infonnacji |
Z infonnacji korzystają odbiorcy zewnętrzni (akcjonariusze, urzędy skarbowe, urzędy statystyczne, banki i potencjalni inwestorzy) oraz przedsiębiorstw o. wykorzystując dane do analiz i planowania |
Pomiar danych |
Pomiar wartościowy, dane finansowe, uw zględnia procesy inflacyjne |
Podstawa prawna |
Jest regulowana prawnie przez kodeks handlowy , prawo spółek, prawo podatkowe, ustawę o rachunkowości, a także przepisy Komisji Papierów Wartościowych, ministra finansów oraz międzynarodowe standardy rachunkowości. Jej prowadzenie jest obligatoryjne. |
Zadania |
rzetelna, jasna informacja o zdarzeniach i procesach, które zaszły w przedsiębiorstwie |
Źródło: opracowanie własne
Rachunkowość retrospektywna dotyczy faktów przeszłych, które już zaistniały . Spełnia, więc podstawowe funkcje systemu rachunkowości, takie jak gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji. Rachunkowość retrospektywna jest ściśle związana z polityką rachunkowości przedsiębiorstwa. Rachunkowość prospektywna natomiast dotyczy' faktów, które dopiero wy stąpią w przyszłości, a więc głównie odnosi się do decyzji długoterminowych i strategicznych. Jednak również w ramach jej zainteresowań są zdarzenia na poziomie operacyjnym, krótkoterminowym. Rachunkowość prospektywna jest związana z opracowaną strategią rozwojową przedsiębiorstwa.
Brzezin IV.: Ogólna teoria rachunkowości. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 1998, s. 20.