Jerzy Rokita 15
Istnieje wiele koncepcji przystosowywania się organizacji do zmian w ich otoczeniu: logiczny inkrementalizm1, rozpoznanie - relacja2, strategie wyłaniające się3, improwizowanie (Crossna, Roderick, White, Lane, Kłus; 1996). Omawiają sposoby dokonywania zmiany postawy strategicznej organizacji w celu dostosowania się do nowej sytuacji. Kluczowe znaczenie ma następujący wniosek: adaptowanie się do zmian w otoczeniu możliwe jest tylko wtedy, gdy przedsiębiorstwo jest w stanie ocenić zmiany, które musi uwzględnić w swojej postawie i strategii. Gdy ocena ta jest niemożliwa, nie można stwierdzić, czy zmiana strategii jest odpowiednia do sytuacji, a tempo zmian w przedsiębiorstwie jest odpowiednie (szybkie lub wolne). Literatura twierdzi dlatego, że zmiana sama w sobie nie przedstawia żadnej wartości4. Istotna jest pozycja konkurencyjna na rynku możliwa do osiągnięcia dzięki tej zmianie. W związku z tym, istnieją pewne granice przystosowywania się w organizacji do zmian zewnętrznych i granice wewnętrznych możliwości przystosowawczych.
Konkluzja z badań empirycznych jest następująca: istnieje małe prawdopodobieństwo, że najlepsze firmy będą nimi także w przyszłości. Rynki zmieniają się tak szybko, że bycie najlepszym wymaga nie tylko (albo nie tyle) zmian adaptacyjnych, co otwieranie całkiem nowych biznesów. W związku z tym, istotne znaczenie ma to, co w badaniach empirycznych potraktujemy jaka przedsiębiorstwo: całą korporację, czy taką jej część która tworzy strategie, prowadzi samodzielną księgowość umożliwiającą ocenę jej wyników.
Istotne znaczenie ma tempo zmian5. Gdy tempo zmian w otoczeniu rośnie, to rosnąć musi także tempo zmian w organizacji6. Z tej konstatacji wynikają ważne, ale trudne do realizacji wnioski:
J.B. Quinn, Logical Incrementalism, [w:] H. Mintzberg, J.B. Quinn (eds.), The Strategy Process, Prentice Hall, Upper Seddle River, 1991.
s S. Bradley, R. Nolan, Sense & Respond: Capturing Value In the NetWork Era, Boston, MA, Harvard Business School Press, 1998.
H. Mintzberg, J.A. Waters, Tracking Strategy in an Entrepreneurial Firm, Academy of Management Journal, 1982.
M.E. Raynor, op. cit.
C. Daryl, Leading at the Edge Chaos, Harvard Busines School Press, Boston 1998.
T.K. Das, Managing Strategie Flexibility. Key to Effectiue Performance, Journal of General Management, 1995, t. 20, Nr 3.