6878601281

?1

Na stylistyczną wartość kategorii gramatycznych zwraca uwagę K. Pisarkowa, 0 ekspresywnej funkcji, czasu i aspektu, "Język Polski" 1974, nr 5, s. 350-363.

77 ' ”

Zob. E. Stachurski, Fleksja Adolfa Dygasińskiego na tle polszczyzny drugiej połowy XIX wieku, Wrocław 1960, s. 92-95.

23

K. Bartoszyński, Z problematyki czasu w utworach epickich, w: W kręgu zagadnień teorii powieści, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław 1967, s. 51.

Zob. Nota wydawnicza, w:    S. I. Witkiewicz, 622

upadki Bunga czyli Deaoniczna kobieta, wstępem poprzedziła i opracowała Anna Micińska, Warszawa 1972, s. 526.

25

P. Hultberg, op. cit., s. 119.

26

Por. J. Lalewicz, Komunikacja językowa i literatura, Wrocław 1975, s. 39. Zjawisko napięcia dialogicznego różnych form literackich szczegółowo analizują teoretycy sztuki radiowej - por. J. May en, Monolog i dialog radiowy, "Dialog” 1957, nr 11-12, Radio a literatura, Warszawa 1965; 0 stylistyce utworów mówionych, Wrocław 1972; M. Kaziów, 0 dziele radiowym. Z zagadnień estetyki oryginalnego słuchowiska, Wrocław 1973.

27

P. Hultberg (op. cit., s. 56) za przykład krańcowej likwidacji inquit w wyniku naśladowania dramatu podaje Dzieci Prusa, choć znamy takie formy z wcześniejszych opowiadań autora, m.in. z Po co przyjechali? Tomasz Jodeł -ka-Burzecki w pracy Reymont przy biurku. Z zagadnień warsztatu pisarskiego, Warszawa 1976, s. 233 cytuje rękopiśmienną notatkę autora Fermentów: "Przy przepisywaniu. Wyrzucić o lile możności:    spojrzał groźnie, zmarszczył się,

błysnął oczami - cały zewnętrzny aparat psychiki - dawać tylko dusze, dialogi wprost nagie, bez objaśnień" sugerując, że tę decyzję spowodowały uwagi redakcji "Biblioteki Warszawskiej", co można rozumieć jako wyraz przekonań estetycznych epoki. U Berenta Hultberg zauważa "drobiazgowe notowanie gestów i sposobu mówienie (op. cit., s. 127) jako wynik oddziaływania na pisarza sztuki aktorskiej przełomu wieków. Wyrazista gestyka cechuje też bohaterów Przybyszewskiego, co Stanisław Mrazek wiąże z wpływem Darwina na teorię gry scenicznej, widocznym też w poglądach Józefa Kotarbińskiego (por. S. Mrazek, śrocflci ekspresji pozasłownej w dramatach Staffa, Tetmajera i Przybyszewskiego, Wrocław 1960, s. 115-118).' Te odmienne techniki kształtowania dialogu:    autonomiczną' i unarracyjnioną zauważyli już W. Wein-

tra u b, Wyznaczniki stylu realistycznego, "Pamiętnik Literacki" 1960, z. 2, s. 411-412 oraz M. Głowiński, Po-

214