6878601875

104

które nie tworzą jakiegoś zintegrowanego systemu odpływu wód (w stanie kopalnym).

Na podstawie tych przesłanek należy wnioskować, że akumulacja osadów ze szczątkami fauny mięczaków i ssaków dokonywała się w szczelinach bądź przestrzeniach między bryłowych rozpadającej się czaszy lodowej, być może na pewnych odcinkach także w tunelach lodowych. Procesowi temu towarzyszyła ożywiona cyrkulacja wód lodowcowych oraz ruchy grawitacyjne osadów supraglacjalnych. Wody krążące na powierzchni i pod powierzchnią pogrzebanych brył lodowych transportowały i osadzały wówczas zarówno materiał wytapiany z wnętrza mas lodowych, jak i materiał utworzony w różnorodnych środowiskach sedymentacyjnych na ich powierzchni. W tych warunkach złoża pierwotne fauny kopalnej, które — jak się przypuszcza — istniały na powierzchni martwego lodu, zostały w większości rozmyte i przeniesione transportem wodnym oraz ruchami grawitacyjnymi w najbliższe zagłębienia lodowe.

Przedstawiona powyżej teza o rozwoju życia organicznego na powierzchni stagnującego i martwego lodu nawiązuje do ogólnie znanych przykładów aktualnie rozwijającego się życia organicznego w strefach stagnacyjnych lodowców południowo-centralnej Alaski (J. K. Charles-worth 1957, L. Clayton 1964). Należy jednak zwrócić uwagę na to, że zjawiska te nie są czymś wyjątkowym, związanym wyłącznie ze specyficznymi warunkami klimatycznymi i geologiczno-geomorfologicznymi lodowców Alaski. Jak tego dowodzą badania geologów i geomorfologów amerykańskich z ostatnich lat (L. Clayton 1962, Ch. P. Royse i E. Callen-der 1967), warunki sprzyjające rozwojowi życia organicznego na powierzchni lodów stagnujących i martwych istniały także w czasie zlodowacenia Wisconsin na obszarach Wielkich Równin.

Przedwczesne byłoby jednakże szukanie analogii w zakresie środowisk życia fauny. Przedstawiona teza, wobec braku pierwotnych złóż fauny kopalnej (być może złoża takie istnieją i zostaną ujawnione w miarę postępu szczegółowych badań litostratygraficznych) musi być uznana jako teza wstępna, robocza, wymagająca dalszych badań terenowych i laboratoryjnych, w szczególności datowań bezwzględnych szczątków zwierzęcych metodą radiowęgla oraz szczegółowych studiów sedymento-logicznych osadów zawierających szczątki fauny wraz z analizą paleo-zoologiczną samego materiału faunistycznego.

ZAGADNIENIE WIEKU DRUGIEGO POZIOMU GLACJALNEGO

Scharakteryzowane w niniejszym rozdziale osady glacjalne zaliczane są według dotychczasowych poglądów (R. Galon 1934 1961, 1967, J. E. Mojski 1968, 1969) do utworów głównego stadiału zlodowacenia bałtyckiego, a ściślej — młodszej jego części, powyżej interstadiału paudorf-