6878601883

VIII. PROBLEM GENEZY BASENU GRUDZIĄDZKIEGO

Występowanie form i osadów związanych z wytapianiem się martwego lodu w Basenie Grudziądzkim rzuca nowe światło zarówno na zagadnienie przyczyn powstania tego rozszerzenia kotlinnego doliny Wisły, jak i istotę fizyczną formujących go procesów w późnym plejstocenie.

Jak już zaznaczono w rozdziale VI, tworzenie się form kemowych na zboczach Basenu Grudziądzkiego związane było z istnieniem zakonserwowanych martwym lodem zagłębień w obrębie dawnych zakoli łożyska Wisły. Dla rozważanego problemu zasadnicze znaczenie ma bliższe określenie czasu powstania owych zagłębień i wypełnienia ich martwym lodem. Należy tu wziąć pod uwagę następujące fakty geomorfologiczne i geologiczne:

1.    Duże różnice wysokości pomiędzy powierzchnią wysoczyzny morenowej a dnem zagłębień wytopiskowych (powstałych w wyniku wytopienia się brył martwego lodu) występujących w obrębie teras nad-zalewowych: niecka Jeziora Rudnickiego Wielkiego — około 75 m, niecka Jeziora Rudnickiego Małego — około 80 m.

2.    Niezależność przebiegu rynien subglacjalnych od rozmieszczenia zboczowych form kemowych i występujących w obrębie teras rzecznych zagłębień wytopiskowych.

3.    Znaczne różnice głębokości wcięcia rynny Jeziora Fletnowskiego rozcinającej w kierunku południkowym zarówno wysoczyzną morenową, jak i terasy rzeczne w granicach Basenu Grudziądzkiego. Głębokość jej wcięcia dochodzi na wysoczyźnie morenowej do 20 m (bez uwzględnienia głębokości niecki jeziora w Bzowie), w obrębie górnych teras rzecznych (IX, VIII, VII) do około 50 m, natomiast w granicach dawnego łożyska Wisły (terasy IV, III i II) do około 75 m.

4.    Współkształtne położenie spągu osadów drugiego poziomu glacjal-nego na niektórych odcinkach wschodnich stoków Kępy Strzemięciń-skiej i Kępy Fortecznej oraz zgodny z nachyleniem tych stoków upad warstw osadów fluwioglacjalnych (fot. 7 i 8), które w sensie geomorfo-