6878601824

83

zewnętrznym, nachylonym w kierunku Basenu Grudziądzkiego. Pokrywa morenowa występuje jedynie na stoku wewnętrznym pagórka, nachylonym ku wyżej położonemu zagłębieniu wytopiskowemu. Ściana odkrywki ukazuje budowę górnej części stoku wewnętrznego w płaszczyźnie równoległej do niego.

Podobieństwo budowy geologicznej jest uderzające. Przejawia się ono zarówno w charakterze facjalnym, jak i w cechach strukturalnych materiału. Osady ablacyjne podścielające glinę morenową wykształcone są w postaci piasków drobnoziarnistych z domieszką piasków średnio-ziarnistych oraz mułków (ryc. 38 — 5-6), nachylonych zgodnie ze stokiem pagórka, lecz pod większym kątem. Okazują one wyraźną strukturę fluidalną i wzrost miąższości od dołu ku górze. Innowację w stosunku do poprzedniej odkrywki stanowi warstwa żwirowo-głazowa (ryc. 38 — 4) o charakterze usypiskowym, usytuowana pomiędzy pokrywą morenową a ablacyjnymi osadami piaszczysto-żwirowymi. Podobnie jak niżej leżące utwory wykazuje ona wzrost miąższości od dołu ku górze.

Scharakteryzowane wyżej formy kemowo-wytopiskowe oraz terasy kemowe wskazują, że zbocza Basenu Grudziądzkiego na odcinkach, na których te formy występują, kształtowane były w kontakcie z zagrzebanymi bryłami martwego lodu. Piętrowy układ tych form oraz fakt, że schodzą one do poziomu około 30 m n.p.m., tj. co najmniej 50 m poniżej przeciętnej wysokości otaczającej wysoczyzny morenowej, świadczą zarazem o znacznej grubości zagrzebanych brył lodowych i o nachyleniu ich podłoża w kierunku Basenu Grudziądzkiego. Można stąd wnioskować, że bryły martwego lodu wypełniały wklęsłe formy kopalne o znacznych głębokościach i że ostateczne ich wytopienie powinno pozostawić swój ślad w rzeźbie dawnego dna doliny. Potwierdzają to zagłębienia wytopiskowe występujące na terasach nadzalewowych.

TYPY FORM WYTOPISKOWYCH W OBRĘBIE TERAS RZECZNYCH

I STOŻKÓW NAPŁYWOWYCH

Rozpatrując zagadnienie genezy form wklęsłych występujących w obrębie teras rzecznych i stożków napływowych omawianego obszaru, a powstałych w wyniku wytopienia się kopalnego lodu, należy wyróżnić co najmniej 3 główne typy tych form w zależności od pochodzenia lodu oraz warunków jego pierwotnego zasypania. Są to:

1. Formy powstałe w wyniku wytopienia się lodu lodowcowego, tzw. martwego lodu, zasypanego osadami glacjalnymi (lodowcowymi lub wod-nolodowcowymi) w końcowym etapie zaniku lądolodu. Na omawianym terenie reprezentowane są zazwyczaj przez stosunkowo głębokie, nie-