6878602088

UWAGI WSTĘPNE

CEL I OBIEKT BADAŃ

Na czoło zagadnień geomorfologii i geologii Basenu Grudziądzkiego — największego kotlinnego rozszerzenia doliny dolnej Wisły — wysuwało się od dawna zagadnienie genezy tej formy, zmierzające do wyjaśnienia przyczyn powstania jej kształtu i swoistych „wysp wyso-czyznowych”, oddzielonych od otaczającej wysoczyzny morenowej szerokimi zakolami dawnego łożyska Wisły. Niniejsza praca stanowi nową próbę rozwiązania tego zagadnienia, opartą głównie na analizie osadów i form glacjalnych. Początkowo ujmowano to zagadnienie w sposób tradycyjny, od strony procesów rzeźbotwórczych rozgrywających się u schyłku plejstocenu i w holocenie. Jednakże w toku badań okazało się, że powstanie tej formy kotlinnej wiąże się ściśle z procesami gla-cjalnymi, zwłaszcza w okresie zaniku przedostatniego na tym terenie lądolodu zlodowacenia bałtyckiego. Poznanie przebiegu tych procesów i ich następstw geologicznych i geomorfologicznych uzasadniło skoncentrowanie badań na słabo zbadanych lub nie rozpoznanych dotąd w ogóle osadach i formach glacjalnych.

DOTYCHCZASOWE OPRACOWANIA

Najwcześniejsze publikacje dotyczące budowy geologicznej i rzeźby obszaru Basenu Grudziądzkiego pochodzą z początku XX w. i łączą się z nazwiskiem geologa niemieckiego A. Jentzscha. Wykonał on pierwsze szczegółowe zdjęcie geologiczne czwartorzędu tego terenu, którego wynikiem są mapy geologiczne w podziałce 1 : 25000, wydane wraz z tekstem objaśniającym przez Pruski Instytut Geologiczny w latach 1900— 1911. Treść tych map, szczególnie w zakresie wydzieleń genetyczno--wiekowych osadów plejstoceńskich, uległa już w większości dezaktualizacji ze względu na przestarzałe koncepcje i metody kartowania. Odnośnie do genezy Basenu Grudziądzkiego A. Jentzsch wypowiada się w objaśnieniach do arkusza Grudziądz-Południe (1901), wyróżniając