6878601903

117

dem litologicznym występują w różnej sytuacji stratygraficznej, np. wyróżnione w obrębie drugiego poziomu glacjalnego osady jezior glac-jalnych czy żwirowo-piaszczyste osady ablacyjne. Toteż niesłuszne byłoby doszukiwanie się zasadniczych zmian stosunków paleogeograficz-nych na podstawie następstwa określonych typów litologicznych osadów w profilu pionowym bez uwzględnienia złożonego w swoim przebiegu procesu zanikania czaszy lodowej, który w sposób bezpośredni warunkuje akumulację tych osadów.

Powstała zatem potrzeba zastosowania takich podstaw podziału stratygraficznego, które pozwalałyby uporządkować badane osady pod względem chronologicznym i genetycznym niezależnie od ich typu litologicznego. Wydaje się, iż wymogi te spełnić może zastosowany podział morfostratygraficzny, który za punkt odniesienia przyjmuje działalność morfologiczną lądolodu, zróżnicowaną w zależności od sposobu i stopnia zaawansowania procesów deglacjacji. Jest oczywiste, że podział ten traktować należy jako jedną z prób zmierzających do prawidłowego ujęcia stratygraficznego badanych osadów, wymagającą jeszcze dalszych szczegółowych badań terenowych.

Z punktu widzenia geomorfologicznego (ewolucji rzeźby) na podkreślenie zasługują następujące wyniki:

1.    Na podstawie analizy geomorfologiczno-strukturalnej stwierdzono istnienie w obrębie Basenu Grudziądzkiego teras kemowych i zboczowych form rzeźby kemowo-wytopiskowej typu ablacyjnego. Pozwoliło to wyprowadzić wniosek o założeniu glacjalnym obu zakoli dawnego łożyska Wisły w Basenie Grudziądzkim.

2.    Powstanie wklęsłych form glacjalnych, na których założeniu rozwinęły się obniżenia zakolowe Basenu Grudziądzkiego, związano z procesem arealnego zaniku przedostatniego na tym terenie lądolodu w in-terstadiale paudorfskim. Postawiono tezę, że formy te przetrwały do schyłku plejstocenu i rozwoju doliny dolnej Wisły dzięki pogrzebaniu przez osady supraglacjalne wypełniającego je martwego lodu.

3.    Analizy pyłkowe osadów organogenicznych pobranych z niecki Jeziora Rudnickiego Małego (wykonane przez B. Noryśkiewicz) wykazały, iż początek wytapiania się wypełniającej tę nieckę bryły lodowej (wtórnie zasypanej osadami rzecznymi) miał miejsce w drugiej fazie allerodu. Do tego okresu należy także odnieść wiek względny terasy nad-zalewowej II (6—7 m ponad poziomem równiny zalewowej), na której ta niecka występuje.

4.    Wskazano na wybitną rolę rzeźbiotwórczą zjawiska erozji termicznej w procesie formowania się rynien subglacjalnych i odprepa-rowywania przez wody rzeczne przetrwałych pod martwym lodem zagłębień glacjalnych.