7124872493

Stymulacja umiejętności językowych dziecka upośledzonego umysłowo może wpłynąć na jego akceptację w grupie rówieśniczej. Podobnie udowodniono, iż podniesienie sprawności motorycznej dzieci upośledzonych wpłynęło na ich pozycję społeczną w grupie pełnosprawnych rówieśników. Jedynie kompleksowe działanie szkoły może zapobiec bierności uczniów. Dziecko, które chce funkcjonować w przypisanej roli, musi znać oczekiwania nauczycieli i kolegów szkolnych.

W literaturze psychologiczno-pedagogicznej kompetencje społeczne bywają traktowane zamiennie z takim pojęciem, jak uspołecznienie. Przedstawiony model uspołecznienia wskazuje na istotne jego składniki (wykres 7).

Wykres 7. Czynnikowy model uspołecznienia dziecka wg B. Markowskiej

Analizując przedstawiony model dochodzi się do wniosku, że na uspołecznienie istotny wpływ wywiera właściwa motywacja do nauki. Zaburzenie tego czynnika zdecydowanie wydłuża drogę dochodzenia do uspołecznienia. Odnosząc to do osób dorosłych czynnik „motywacji do nauki" można zastąpić czynnikiem „Motywacji do pracy". Brak właściwej motywacji do pracy może wywołać różne problemy w sferze zachowań czy zainteresowań zarówno osób z szeroko pojętą normą intelektualną, jak i osób upośledzonych umysłowo.

W rozważaniach nad kompetencjami społecznymi osób upośledzonych umysłowo podkreśla się, iż jedną z przyczyn zakłóceń i opóźnień w ich rozwoju są zaburzenia mowy i trudności w komunikowaniu się z otoczeniem.

Większość dzieci w trosce o uznanie społeczne częściej zachowuje się prospołecznie (przypodobanie się, wkupienie) niż agresywnie. Niekiedy stają się jednak agresywne, tworząc nową taktykę osiągania celu. Pozostali wycofują się i zaczynają unikać rówieśników pełnosprawnych. Porażka w kontaktach interpersonalnych staje się w końcu regułą i stałą cechą osobowości dziecka, co ogranicza i wręcz blokuje jego aktywność. Zatem, wyłania się potrzeba kształtowania kompetencji integracyjnych i to zarówno w aspekcie poznawczym, jak i ustosunko-wawczym. Pozwalają one na przezwyciężanie trudności życiowych i dostrzeganie szans rozwojowych dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Na samym szczycie modelu kompetencji społecznych znajduje się przystosowanie społeczne. Spośród wielu przesłanek, które powodują, że obecnie tak silnie akcentuje się rolę funkcjonowania społecznego wymienić należy dorobek pedagogiki specjalnej i nauk pokrewnych.

86