7355923205

ETYKA 2S, 19*6

GRZEGORZ LISSOWSKI

Porównanie zasad sprawiedliwości dystrybutywnej 1. Wprowadzenie

Postuluje się często, aby społecznie ważne dobra były dzielone w sposób sprawiedliwy. W dyskusjach na temat podziału dóbr oponenci powołują się na różne zasady sprawiedliwości. Warto więc podjąć próbę-porównania zasad sprawiedliwości dystrybutywnej.

Zasady sprawiedliwości dystrybutywnej określają sposoby porównywania i sposoby oceny podziałów dóbr. Podejmując próbę porównania zasad sprawiedliwości dystrybutywnej można więc koncentrować uwagę bądź na różnicach w sposobach porównywania podziałów dóbr, bądź też-na różnicach w sposobach ich oceny.

Określenie sposobu porównywania podziałów wymaga wskazania wszystkich istotnych czynników, które powinny zostać uwzględnione w opisie porównywanych podziałów. Ch. Perelman przedstawiając syntetycznie różne koncepcje sprawiedliwości zdefiniował sprawiedliwość „jako zasadę działania, w myśl której osoby należące do tej samej kategorii istotnej powinny być traktowane jednakowo” (Perelman 1959). W tym formalnym określeniu sprawiedliwości dystrybutywnej występuje pewna zmienna „kategoria istotna”, przez podstawienie której otrzymuje się według terminologii Perelmana różne formuły sprawiedliwości konkretnej (np. każdemu to samo, każdemu według zasług, każdemu według jego dzieł, każdemu według jego potrzeb, każdemu według jego pozycji). Różnice między zasadami sprawiedliwości dystrybutywnej polegają w tym ujęciu na wyborze pewnej cechy istotnej. Podział dobra powinien zależeć od wystąpienia tej cechy istotnej bądź też od jej wystąpienia w silniejszym lub słabszym stopniu.

Podejście zastosowane w tym artykule jest odmienne. Polega ono na założeniu jednakowego sposobu opisu podziałów dóbr i porównywaniu zasad sprawiedliwości dystrybutywnej jedynie ze względu na sposób-