7750629307

Palissa i S-ka,która zbudowała nowę odlewnię z wielkim piecem systemu Krie-gera • W 1886 r. fabrykę nabył 3. Witwicki i w następnym roku obok fry-szerki dobudował emaliernię. Zakładowi nadano nazwę Odlewnia i Emaliernia "Kamienna" - Oan Witwicki^. W odlewni tej produkowano garnki żeliwne, tzw. "kazuny",emaliowane żeleźniaki,sanitaria oraz rury kanalizacyjne.Na prze-

CO

łomie XIX i XX w. zakład zatrudniał około 350-400 robotników , a tuż przed I wojnę światowę, po rozszerzeniu produkcji o nowe asortymenty,pod rzędami Kazimierza Witwickiego - syna Dana /od 1912 r./ zatrudnienie wzrosło do rzędu 450-600 robotników.

Tak jak dla rozwoju 8zina na poczętku XIX w.duże znaczenie miało wybudowanie nowego bitego traktu Warszawa-Kraków, tak jeszcze większę rolę w rozwoju przemysłowym osiedla Kamienna miało przeprowadzenie w 1885 r. /uroczyste otwarcie/ linii kolejowej tzw. Iwanogrodzko-Oębrowskiej,z rozgałęzieniem w osadzie Kamienna na wschód do Ostrowca i Bodzechowa i na za*

59

chód do Koluszek • To właśnie rozgałęzienie zadecydowało o zbudowaniu sta* cji węzłowej II klasy /największej w Kielecczyźnie, nawet Kielce i Radom miały tylko stacje III klasy/. Poczętkowo stacja nosiła nazwę "Bzin", choć zlokalizowana była w obrębie osady Kamienna⁶^. Nazwa "Skarżysko" dla sta-cji przyjęła się w 1897 r. • Zbudowano tu nie tylko stację osobowę, ale i towarowę, parowozownię oraz zakłady naprawy taboru kolejowego.Stacja po* siadała 3 remizy /osobowę, towarowę i parowozowę/, kuźnię, pompownię oraz warsztat obróbki metali. Parowozownia posiadała poczętkowo 17 kanałów,zaś od 1907 r. 30 kanałów z ręcznę obrotnicę. W pierwszej fazie swego istnienia w Skarżysku było 8 parowozów osobowych serii "A", 12 towarowych serii

fi?

"C" oraz 2 przetokowe serii "D"    . Do pracy w kolejnictwie władze carskie

sprowadziły ludzi z głębi Rosji i najważniejsze stanowiska na stacji obsadzone były przez Rosjan, którzy utworzyli w osadzie małę kolonię rosyjskę.

63

Między innymi, pierwszym naczelnikiem parowozowni był Rosjanin Kuragonow.

64

Rola stacji wzrasta po upaństwowieniu kolei w 1897 r. i wybudowaniu drugiego toru oraz przedłużeniu linii z Kielc do Częstochowy /1910 r./ i z Ostrowca Świętokrzyskiego do Sandomierza /1915 r./. W 1910 r. zbudowano na stacji tzw. park iwanogrodzki, przemianowany później na "dębliński*. Tak rozbudowana stacja dawała duże możliwości zatrudnienia. Ouż na poczętku XX wieku na kolei pracowało około 1000 osób^.

Ściśle zwięzane z rozwojem kolei było powstanie, jeszcze w 1882 r., tartaku drzewnego inz. Waleriana Sosnowskiego. Produkowano tam podkłady kolejowe. Zakład zatrudniał około 60 ludzi i istniał do 1896 r., a następnie przekształcony został w fabrykę farb i beczek pod nazwę "Bzin*. Po zmianie profilu produkcyjnego zatrudnienie zmniejszyło się do ok.20 osób.

V/ 1886 r. z inicjatywy bankiera Kisyma utworzono towarzystwo akcyjne •Iznoskow, Zukan i Spółka", które przejęło w dzierżawę zakład hutniczo-od-lewniczy Dana Lubczyńskiego "Nowy Bzin". Składał się on z odlewni i ema-

44