wyjątek od zasady nemo plus iuris, ochrona osób działających w dobrej wierze, większa ochrona czynności odpłatnych (art. 83§1 KC)
Pozorność to niezgodność woli wewnętrznej z jej uzewnętrznieniem Oświadczenie woli nie na serio - np. aktor na scenie
Zastrzeżenie potajemnie (reservatio mentalis) - niezakomunikowane nikomu zastrzeżenie, że czynność prawna nie wywoła skutków prawnych. Jest pozbawione doniosłości prawnej
BŁĄD (ART. 84-85 KC)
Mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie spraw lub brak tego wyobrażenia. Błąd ma doniosłość prawną tylko wtedy, gdy dotyczy treści czynności prawnej i gdy jest istotny Błąd dotyczący treści: mylne wyobrażenie podmiotu składającego oświadczenie woli, dotyczące elementu składającego się na treść czynności prawnej, a wynikającego także z ustawy, zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów. Błąd może dotyczyć przedmiotu czynności prawnej, jej skutków prawnych, szczególnych właściwości kontrahenta.
Błąd istotny: uzasadnia przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozważnie, nie złożyłby oświadczenia woli tej treści -zindywidualizowane i obiektywne kryteria
Błąd nie powoduje nieważności czynności prawnej, ale stanowi podstawę do uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli Wyjątek: błąd dotyczący testamentu powoduje nieważność testamentu - art. 945 KC W przypadku oświadczeń woli składanych innej osobie i będących odpłatnymi czynnościami prawnymi, na błąd dotyczący czynności prawnej można się powołać tylko wtedy, gdy ponadto adresat oświadczenia woli wywołał błąd (nawet bez swojej winy), wiedział o błędzie lub mógł z łatwością zauważyć błąd. Jeżeli w w/w sytuacjach adresat nie wyprowadził składającego oświadczenie woli z błędu, jego interes nie zasługuje na ochronę.
Oświadczenie woli składane innej osobie przez posłańca: w przypadku, gdy uległo zniekształceniu, stosuje się przepisy o błędzie (art. 85 KC). Posłańcem jest osoba niebędąca stroną czynności prawnej.
PODSTĘP (ART. 86 KC)
Świadome wprowadzenie jakiejś osoby w błąd lub umocnienie jej błędnego mniemania w celu skłonienia jej do złożenia oświadczenia woli określonej treści LUB świadome przemilczenie pewnych informacji, gdy istniał obowiązek ich udzielenia Spór w doktrynie: podstęp to kwalifikowana forma błędu czy odrębna wada oświadczenia woli? Radwański wyszczególnia postęp jako odrębną wadę, Skowrońska-Bocian omawia go przy okazji błędu
W przypadku podstępu, składający oświadczenie woli może się powołać na błąd nawet gdy nie był on istotny lub nie dotyczył treści czynności prawnej Podstęp uzasadnia uchylenie się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli Podstęp osoby trzeciej - składający oświadczenie woli może się na niego powołać:
1) gdy czynność prawna była nieodpłatna
2) Przy czynnościach odpłatnych: gdy adresat wiedział o podstępie osoby trzeciej i nie zawiadomił o nim składającego oświadczenie woli
GROŹBA (ART. 87 KC)
Wywołanie u innej osoby stanu obawy, pod wpływem której ta osoba składa oświadczenie woli o treści pożądanej przez grożącego
17