��Zjawiska niepowodzeD szkolnych
uczni�w zdolnych
Beata Dyrda
Zjawiska niepowodzeD szkolnych
uczni�w zdolnych
Rozpoznawanie i przeciwdziaBanie
Oficyna Wydawnicza Impuls
Krak�w 2007
� Copyright by Oficyna Wydawnicza Impuls , Krak�w 2007
Recenzent:
prof. zw. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki
Redakcja wydawnicza:
Anna Gancarczyk
Korekta:
Zuzanna Bochenek
Projekt okBadki:
Ewa Beniak-Haremska
ISBN 978-83-7308-963-1
Oficyna Wydawnicza Impuls
30-619 Krak�w, ul. Turniejowa 59/5
tel. (0-12) 422-41-80, fax (0-12) 422-59-47
www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl
Wydanie I, Krak�w 2007
Spis tre[ci
Wstp ..................................................................................................... 7
RozdziaB 1
UczeD zdolny i jego rozpoznawanie ........................................................ 11
1.1. Sylwetka ucznia zdolnego ................................................................ 12
1.2. Charakterystyka funkcjonowania uczni�w zdolnych ........................ 19
1.3. Uwarunkowania rozwoju uczni�w zdolnych .................................... 25
RozdziaB 2
Zjawiska niepowodzeD szkolnych uczni�w zdolnych ............................... 31
2.1. Przyczyny niepowodzeD szkolnych uczni�w zdolnych ...................... 36
2.2. Syndrom Nieadekwatnych Osigni Szkolnych .............................. 43
2.3. Rozpoznawanie Syndromu Nieadekwatnych Osigni
Szkolnych ........................................................................................ 47
>� Spis tre[ci
RozdziaB 3
PrzeciwdziaBanie niepowodzeniom szkolnym uczni�w zdolnych ............. 69
3.1. Rola rodziny w rozwijaniu zdolno[ci dziecka ................................... 70
3.2. Rola szkoBy w stymulowaniu rozwoju uczni�w zdolnych
i zapobieganiu niepowodzeniom ...................................................... 74
3.3. Zapobieganie i terapia Syndromu Nieadekwatnych Osigni
Szkolnych ........................................................................................ 78
ZakoDczenie ........................................................................................... 91
Bibliografia ............................................................................................. 93
Wstp
Wiele danych wskazuje, i| [...] wiek XXI bdzie wiekiem
kompetencji.
W zwizku z tym wzro[nie zapotrzebowanie na ludzi
o wysokich i r�wnocze[nie wielorakich kwalifikacjach. Aby
ich wyksztaBci, trzeba zmieni nie tylko dotychczasow poli-
tyk o[wiatow z adaptacyjnej na generatywn, lecz r�wnie|
znacznie podnie[ poziom edukacji szkolnej. Bez zasadniczego
ograniczenia obecnego zakresu niepowodzeD szkolnych tych ce-
l�w osign si nie da.
(Kupisiewicz, 1995, s. 9)
Od wiek�w trosk pedagog�w jest zapewnienie idealnych warunk�w
ksztaBcenia wszystkim uczniom. Naturalnym problemem szkoBy jest jednak
to, |e nie wszyscy uczniowie odnosz sukcesy szkolne. Wielu z nich do-
[wiadcza r�|nego rodzaju pora|ek, problem�w czy niepowodzeD szkolnych.
Przewa|nie wysiBki pedagog�w skupiaj si na uczniach majcych r�|nego
rodzaju trudno[ci z nauk, kt�re wynikaj ze specyficznych nieprawidBowo[ci
w ich funkcjonowaniu: zani|onych mo|liwo[ci intelektualnych, dysfunkcji
rozwojowych czy powa|nych chor�b. Nauczyciele dostrzegaj specjalne
potrzeby edukacyjne uczni�w niepeBnosprawnych, upo[ledzonych, dysfunk-
cyjnych, trudnych.
Dzieci zdolne ju| od wczesnego dzieciDstwa przejawiaj dodatkowe pre-
dyspozycje intelektualne i specjalne, kt�re mo|na dostrzec w ich r�|norod-
nych zainteresowaniach, aktywno[ci i szybko[ci uczenia si. W potocznym
@� Wstp
rozumieniu nie potrzebuj one specjalnej pomocy i wsparcia. W powszech-
nym przekonaniu uczniowie o ponadprzecitnych mo|liwo[ciach postrzega-
ni s czsto jako osoby wytrwaBe, ambitne i samodzielne, kt�re w naturalny
spos�b rozwin sw�j potencjaB oraz poradz sobie ze szkolnymi obowizkami
bez konieczno[ci pomocy ze strony dorosBych. Takie podej[cie powoduje,
|e w tradycyjnej szkole dzieci zdolne zazwyczaj s pozostawione same so-
bie, nie dostrzega si potrzeby stosowania wobec nich specjalnych strategii
edukacyjnych. Wielu nauczycieli i pedagog�w, [wiadomych tego, |e wzrasta
liczba dzieci, kt�re w por nie zostaBy wBa[ciwie zdiagnozowane i kt�re po
prostu marnuj swoje talenty, wie jednak, jak wa|na jest praca z uczniami
zdolnymi.
S to dzieci, kt�re w przyszBo[ci powinny zosta liderami naukowcami,
specjalistami od ekonomii, ludzmi kultury i do kt�rych powinno nale|e
ksztaBtowanie [wiata XXI wieku (Bates, Munday, 2005, s. 7 8).
Nie jest te| prawd, |e dzieci zdolne s skazane na sukces. Wielu ro-
dzic�w i nauczycieli coraz cz[ciej dostrzega problem uczni�w, kt�rzy maj
niezadowalajce wyniki w nauce i ucz si gorzej ni| pozwalaj na to ich
mo|liwo[ci. Uczniowie zdolni maj prawo do edukacji dostosowanej do ich
indywidualnych potrzeb. Mog naturalnie rozwija swoje zdolno[ci w szkole,
w kt�rej nauczyciele s [wiadomi specyfiki pracy z nimi, potrafi adekwatnie
diagnozowa ich r�|norodne predyspozycje oraz umiejtnie stosowa me-
tody i [rodki motywujce dziecko zdolne do skutecznej nauki. Wiele badaD
prowadzonych w paDstwach, kt�re silnie podkre[laj potrzeb wBa[ciwego
ksztaBcenia uczni�w zdolnych, wskazuje, |e w szkoBach stosujcych specjal-
nie dla nich przygotowane programy edukacyjne, korzy[ci odnosz zar�wno
dzieci zdolne, jak i przecitni uczniowie, kt�rym stwarza si szersze mo|liwo-
[ci w rozpoznaniu wBasnych mocnych stron.
Celem tej publikacji jest uwra|liwienie wszystkich zainteresowanych
os�b (rodzic�w, nauczycieli, pedagog�w i psycholog�w) na specjalne po-
trzeby edukacyjne uczni�w zdolnych, wskazanie sposob�w identyfikowania
talent�w i mo|liwo[ci dzieci, zwr�cenie uwagi na rozpoznawanie i zapobie-
ganie negatywnym zjawiskom zwizanym z ich szkolnym funkcjonowaniem.
PogBbiona diagnoza psychopedagogiczna takich uczni�w i ich postp�w
w nauce wykazuje bowiem znaczne rozbie|no[ci midzy wynikami uzyski-
wanymi przez nich w testach badajcych zdolno[ci intelektualne, specjalne
Wstp A�
czy tw�rcze a sBabymi rezultatami test�w osigni szkolnych, sprawdzian�w
i ocenami. Czsto pojawia si tak|e problem niewBa[ciwego zdiagnozowa-
nia potencjaBu dzieci zdolnych, kt�re z racji niskich osigni lub ich braku
s postrzegane jako uczniowie trudni czy wrcz niezdolni, majcy kBopoty
z nauk. PrzykBadem jest Syndrom Nieadekwatnych Osigni Szkolnych
niekorzystna sytuacja, polegajca na tym, |e uczniowie zdolni maj kBopoty
z wykorzystaniem swojego potencjaBu i mo|liwo[ci. Najnowsze badania wska-
zuj, |e problem ten dotyka ju| okoBo 50% populacji uzdolnionych (Limont,
2005, s. 128). Syndrom Nieadekwatnych Osigni Szkolnych jest specy-
ficzn kategori niepowodzeD w szkole. Nieadekwatne osignicia oznaczaj,
|e pomimo zdiagnozowanych i wykazywanych zdolno[ci intelektualnych,
kreatywnych czy kierunkowych dzieci otrzymuj sBabe oceny i nie radz sobie
z obowizkami szkolnymi. Takich uczni�w mo|emy spotka w prawie ka|dej
klasie. Ich wsp�lne cechy to: niech do wypeBniania obowizk�w szkolnych,
tendencje do manipulowania rodzicami i nauczycielami, czsto zani|one po-
czucie wBasnej warto[ci i brak wiary w mo|liwo[ci osigania sukces�w.
Ka|dy dobry nauczyciel w codziennej pracy zadaje sobie pytania doty-
czce wBa[ciwego poznania uczni�w i wyboru odpowiedniej strategii pedago-
gicznego dziaBania, kt�rego celem byBoby stworzenie najlepszych warunk�w
do nauki. Niniejsza publikacja ma pom�c praktykom, a tak|e rodzicom ucz-
ni�w zdolnych w odnajdowaniu wBa[ciwych odpowiedzi na te pytania. Ka|dy
nauczyciel powinien by przygotowany do wczesnego identyfikowania, sty-
mulowania i rozwijania zdolno[ci uczni�w. Mo|na zatem m�wi o nowym
wymiarze kompetencji wsp�Bczesnego nauczyciela o kompetencjach do
pracy z uczniami zdolnymi. SkBadaj si na nie wiedza z zakresu psychologii
r�|nic indywidualnych oraz praktyczne umiejtno[ci diagnozowania i rozwi-
jania zdolno[ci uczni�w.
Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym uczni�w zdolnych powinno
by jednym z najwa|niejszych zadaD wsp�Bczesnej szkoBy; ma to znaczenie
nie tylko dla pomy[lnej przyszBo[ci takiego dziecka, ale przede wszystkim wy-
woBuje skutki spoBeczne. Doznawanie niepowodzeD szkolnych przez jednost-
ki zdolne nie tylko powoduje negatywne nastpstwa w ich sferze psychicznej,
jest zr�dBem wielu przykrych doznaD, zakB�ca harmonijny rozw�j, ale tak|e
uniemo|liwia zdobycie wysokiego poziomu wyksztaBcenia.
Autorka |ywi nadziej, |e ksi|ka, kt�r Czytelnik ma w rkach, pozwoli
na rozpoznanie przyczyn niepowodzeD szkolnych uczni�w zdolnych, posta-
��9� Wstp
wienie wBa[ciwej diagnozy oraz ustalenie metod pracy korekcyjno-wyr�wnaw-
czej, potrzebnej do zniwelowania tego problemu. Znajomo[ uwarunkowaD,
podstawowych symptom�w zjawisk okre[lanych jako niepowodzenia szkolne
uczni�w zdolnych umo|liwi ka|demu pedagogowi caBo[ciowe podej[cie do
zagadnieD profilaktyki, diagnozy i terapii pedagogicznej.
RozdziaB 1
UczeD zdolny i jego rozpoznawanie
Funkcjonowanie os�b z ponadprzecitnym poziomem zdolno[ci stano-
wi przedmiot zainteresowaD nie tylko przedstawicieli takich dyscyplin na-
ukowych, jak pedagogika i psychologia, ale tak|e praktyk�w specjalist�w
w zakresie pracy ze zdolnymi, nauczycieli i samych rodzic�w. KsztaBcenie
jednostek zdolnych jest tak|e uwarunkowane potrzebami spoBecznymi, gdy|
to wBa[nie te osoby s motorem wszelkich przemian cywilizacyjnych i niejed-
nokrotnie przyczyniaj si do rozwoju spoBeczno-gospodarczego i kulturalne-
go danej spoBeczno[ci.
W naszym kraju nie obowizuje jedna przyjta definicja ucznia zdolnego.
W potocznym rozumieniu uczeD zdolny to ten, kt�ry osiga lub mo|e osiga
du|o lepsze wyniki w nauce w por�wnaniu ze swoimi r�wie[nikami, a jego
zachowanie wykracza poza przecitny poziom. My[lc o uczniach zdolnych,
wyobra|amy sobie tak|e dzieci, kt�re odnosz spektakularne sukcesy w ja-
kiej[ konkretnej dyscyplinie naukowej lub maj zadatki wszechstronnych,
wysokich osigni w wielu dziedzinach. Brak jednoznacznej definicji po-
woduje problemy nie tylko w praktyce ksztaBcenia takich uczni�w, ale tak|e
w badaniach naukowych.
W ostatnich latach obserwuje si coraz wiksze zainteresowanie pro-
blematyk zdolno[ci nie tylko w sensie naukowym, ale przede wszystkim
w praktyce pedagogicznej. Z jednej strony, coraz wyrazniej podkre[la si
potrzeb prowadzenia systematycznej opieki psychologiczno-pedagogicznej
nad dziemi zdolnymi. Z drugiej strony, w szkoBach wci| zauwa|a si dys-
proporcj w realizacji program�w dydaktyczno-wychowawczych dla uczni�w
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
peBnej wersji caBej publikacji.
Aby przeczyta ten tytuB w peBnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na kt�rym mo|na
naby niniejszy tytuB w peBnej wersji. Zabronione s
jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej
od-sprzeda|y, zgodnie z regulaminem serwisu.
PeBna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Nexto.pl.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
impuls zjawiska niepowodzen szkolnych uczniow zdolnychPsychologiczne podstawy niepowodzeń szkolnychPsychologiczne podstawy trudnosci i niepowodzeń szkolnychNiepowodzenia szkolneCHARAKTERYSTYKA ZABURZEŃ ROZWOJOWYCH BĘDĄCYCH PRZYCZYNAMI NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCHSytuacja szkolna uczniów z rodzin z problemem alkoholowymniepowodzenia szkolne mlodziezyNiepowodzenia szkolne tkwiace w srodowisku rodzinnym(1)Psychologiczne podstawy trudności i niepowodzeń szkolnych [NOTATKI]CZYNNIKI WARUNKUJˇCE SUKCESY SZKOLNE UCZNIÓW(1)Impuls Praca Domowa Najmlodszych Uczniow EbookE book Impuls Dziecko Z Zaburzeniami Rozwoju I Zachowania W Klasie SzkolnejE book Impuls Rozwijanie Fantazji Zainteresowan I Zdolnosci UczniowE book Impuls Skala Postaw Byc I MiecE book Impuls Istota Czytaniawięcej podobnych podstron