Portal wiara.pl http://prasa.wiara.pl/wydruk.php?grupa=6&art=1245005121&dzi=111...
drukuj
Wydruk z portalu wiara.pl
2009-06-14
Co oprócz in vitro?
Z ks. Andrzejem Muszalą, bioetykiem, wykładowcą PAT, rozmawia Dorota Mazur.
Człowiek dorosły może się bronić, natomiast embrion, który jest już istotą ludzką, nie. Więc wczesne
poronienie lub aborcja na początku istnienia oraz eutanazja na końcu życia to dwie graniczne sytuacje,
kiedy człowiek nie jest w stanie się bronić.
eSPe, 86/2009
eSPe: Osoba ludzka. Czy istnieje definicja tego pojęcia?
ks. dr Andrzej Muszala: Są różne definicje. Najbardziej bliska jest mi ta boecjuszowska:  persona est naturae
rationalis individua substantia , czyli osoba jest jednostkową substancją o naturze rozumnej. Natura jest tu pojęta
jako znaczona gatunkowa właściwość jakiejkolwiek substancji.
Tę definicję wielokrotnie analizował św. Tomasz z Akwinu, by wreszcie stwierdzić, że osoba jest tym, co
najdoskonalsze w całej naturze ( persona significat id, quod est perfectissimum in tota rerum natura ). Człowiek,
mimo że składa się z licznych elementów, nie jest  zlepkiem zwierzęcia i anioła. Jako najdoskonalszy byt w
świecie materialnym nie jest mozaiką, zespołem różnych elementów, np. materii i formy, duszy i ciała, ale
zawsze nierozerwalną całością.
Sztuczne zapłodnienie  jakie rozróżniamy metody?
Przez sztuczną prokreację (sztuczne zapłodnienie) rozumie się zespół technik zmierzających do poczęcia w
sposób sztuczny czy to w organizmie matki, czy to poza nim. Wynika z tego już pierwszy podział. Ze względu na
miejsce przeprowadzenia sztucznego zapłodnienia dzielimy je na:
* zapłodnienie wewnątrzustrojowe  w organizmie matki,
* zapłodnienie pozaustrojowe  poza organizmem.
Sztuczne zapłodnienie wewnątrzustrojowe, zwane także sztuczną inseminacją, polega na wprowadzeniu do dróg
rodnych kobiety spermy uzyskanej od mężczyzny. Najbardziej znaną i do niedawna najczęściej stosowaną
techniką sztucznej inseminacji jest GIFT, z pewnymi odmianami. Polega ona najogólniej na monitorowaniu
komórek jajowych i ich pobraniu (zwykle 3-4) w odpowiednim czasie oraz pobraniu spermy.
Następnie plemniki i jajeczka przedzielone pęcherzykiem powietrza umieszcza się w specjalnie sporządzonym
cewniku i wprowadza do jajowodu, gdzie dochodzi do zapłodnienia. Efekt ten jest osiągany w 50-60%
przypadków z tym, że połowa ciąż ulega samoistnemu poronieniu przed lub po zagnieżdżeniu, co znacznie obniża
skuteczność. Inna metoda (LTOT) polega na pobraniu jajeczek i przeniesieniu ich do jajowodu, po czym
następuje współżycie małżeńskie. Skuteczność tej metody ocenia się na ok. 15%.
Jeszcze inna metoda (DIPI) polega na wprowadzeniu spermy do jajowodu, gdy w wyniku monitorowania okazuje
się, że tam właśnie znajduje się dojrzała komórka jajowa. Skuteczność tej metody też jest niska i sięga 10%.
1 z 3 2009-10-23 20:50
Portal wiara.pl http://prasa.wiara.pl/wydruk.php?grupa=6&art=1245005121&dzi=111...
Opisane metody mogłyby być pomocne w przypadku schorzeń czy niedomagań męża lub żony, stanowiąc
ułatwienie poczęcia we współdziałaniu ze współżyciem małżeńskim, ale go nie zastępując. Już w tym miejscu,
uprzedzając ocenę moralną tych czynów, należy rozróżnić, w jakim stopniu środek techniczny ułatwia osiągnięcie
celu, a w jakim zastępuje akt małżeński.
Sztuczne zapłodnienie pozaustrojowe polega na pobraniu komórek jajowych, przygotowaniu ich do zapłodnienia,
a następnie połączeniu z dostarczonym nasieniem męża (charakter homologiczny) lub dawcy innego niż małżonek
(charakter heterologiczny).
Powstałe w ten sposób zarodki zostają poddane selekcji, w wyniku której wybiera się najczęściej kilka do
dalszego wykorzystania. Po wystąpieniu wstępnego podziału na 4-8 blastomerów (po upływie ok. 70 godzin)
umieszcza się je w macicy przygotowanej przez stymulację hormonalną do przyjęcia zarodka. Umieszczenie kilku
zarodków stwarza nadzieję, że choć jeden rozwinie się prawidłowo.
Duża ilość odrzutów powoduje, że i na tym etapie część zarodków przeznacza się (z założenia) na stracenie.
A
ączna strata zarodków na wszystkich etapach sięga 90%. Należy także pamiętać, że wszczepienie kilku
zarodków wcale nie gwarantuje zakończenia zabiegu ciążą i urodzeniem dziecka.
Ponieważ przy takim zapłodnieniu połączenie komórek jajowych i plemników odbywa się w probówce, dlatego
nazwano je obiegowo zapłodnieniem in vitro (w szkle), a od słów  fecondation in vitro et transfert d embrion 
utworzono skrót FIVET.
Instrukcja Donum vitae wprowadza podział na sztuczne zapłodnienie heterologiczne i homologiczne przede
wszystkim dla potrzeb wyraz
niejszego uzasadnienia oceny moralnej. Dalej wprowadza podział ze względu na
miejsce zapłodnienia (pozaustrojowe  FIVET lub wewnątrzustrojowe  inseminacja), definiując je następująco:
* FIVET heterologiczny: technika podjęta dla uzyskania poczęcia ludzkiego przez połączenie w probówce gamet
pobranych przynajmniej od jednego dawcy różnego od małżonków związanych węzłem małżeńskim;
* sztuczna inseminacja heterologiczna: technika podjęta dla uzyskania poczęcia ludzkiego przez przeniesienie do
narządów rozrodczych kobiety spermy wcześniej pobranej od dawcy innego niż małżonek;
* FIVET homologiczny: technika podjęta dla uzyskania poczęcia ludzkiego przez połączenie w probówce gamet
małżonków;
* sztuczna inseminacja homologiczna: technika podjęta dla uzyskania poczęcia ludzkiego przez przeniesienie
wcześniej pobranej spermy małżonka do narządów rozrodczych żony.
Dlaczego Kościół sprzeciwia się sztucznemu zapłodnieniu?
Człowiek dorosły może się bronić, natomiast embrion, który jest już istotą ludzką, nie. Więc wczesne poronienie
lub aborcja na początku istnienia oraz eutanazja na końcu życia to dwie graniczne sytuacje, kiedy człowiek nie
jest w stanie się bronić. Mimo że nazwy czynu są różne, sprowadza się on do wymuszonego zakończenia życia,
czyli nazywając rzeczy po imieniu: do zabójstwa.
Dlatego Kościół broni naturalnego poczęcia. Prawo do posiadania potomstwa przysługuje każdemu, jednakże we
współczesnym świecie jest to prawo dżungli, czyli prawo silniejszego. Człowiek chce posiadać dziecko
niezależnie od tego, że po drodze giną inne embriony.
Trzeba więc znalez
ć metody, które ich nie niszczą. Podane wyżej argumenty są zrozumiałe, choć nie dla
wszystkich, bo pojawiły się głosy, że embriony nie są istotami ludzkimi, więc można je wykorzystywać do badań
czy produkcji leków lub jako materiał wyjściowy komórek macierzystych. Czyli wielu ludzi zakłada implicite, że
embriony nie są istotami ludzkimi.
Czy są inne argumenty mniej oczywiste dla wszystkich?
2 z 3 2009-10-23 20:50
Portal wiara.pl http://prasa.wiara.pl/wydruk.php?grupa=6&art=1245005121&dzi=111...
Tak. Na przykład argument, że poczęcie powinno pochodzić z seksualnego aktu małżeńskiego. Ale tu już wchodzi
cała koncepcja seksualności i teologia małżeństwa. Kościół uważa więc, że godne poczęcie następuje wtedy,
kiedy dwoje ludzi zgadza się na to i w akcie miłości całkowitej, czyli w czasie współżycia, dochodzi do
zjednoczenia i prokreacji.
Wspomniał ksiądz o metodach, którym Kościół jest przychylny&
Chodzi na przykład o metodę Louta. Jeśli kobieta ma zrost jajowodów, to jest to przyczyną niepłodności.
Podobną sytuacją jest zatrzymanie komórek w jajowodzie. Wówczas można wykonać inną rzecz. Przygotowuje
się kobietę tak jak do zabiegu sztucznego zapłodnienia, czyli stymuluje się jajniki do produkcji jajeczek. Kiedy
następuje owulacja, komórkę jajową przenosi się poza przeszkodę. Jest to dwuminutowy zabieg przekłucia jamy
brzusznej, aby komórka znalazła się w miejscu, gdzie nic nie stoi jej na przeszkodzie.
Nie jest to więc sztuczne zapłodnienie, ale wspomaganie zapłodnienia. Są też inne, bardziej skomplikowane
zabiegi, ale to wymagałoby głębszego i szerszego spojrzenia na naprotechnologię, którą Kościół popiera.
Czasami jednak może się zdarzyć, mimo bacznych obserwacji, że nie można pomóc w zapłodnieniu, ponieważ
kobieta jest płodna tylko przez kilka godzin cyklu, i wskutek złej obserwacji i badań zostaje uznana za niepłodną,
choć w rzeczywistości jest płodna przez bardzo krótki czas, w który trudno  wstrzelić się z aktem seksualnym.
Wspomaganie i naprotechnologia polegają na poznaniu mechanizmów funkcjonowania organizmu i dokładnej
diagnostyce. Sztuczne zapłodnienie to stwierdzenie, że skoro nam nie wychodzi, to niech lekarze coś zrobią. Jest
to także wynik tego, co się stało czterdzieści lat temu, kiedy to w latach sześćdziesiątych wynaleziono pigułkę
antykoncepcyjną.
Kiedy kobieta stosuje przez kilka lat antykoncepcję hormonalną, to nawet po zaprzestaniu jej stosowania
jajeczkowanie może zostać zablokowane. Kiedy organizm pod wpływem środków przyzwyczaił się do
niepłodności, to po ich odstawieniu potrzebuje czasu, by powrócić do swej pierwotnej cykliczności. W krajach,
gdzie nie jest rozpowszechniona antykoncepcja, widać to najlepiej, ponieważ tam płodność jest wyższa. Nasz
organizm to ekosystem, który hamowany  nawet preparatami biologicznymi  burzy się.
Sztuczne zapłodnienie jest więc dla kobiety nie tylko zagrożeniem fizycznym, lecz także psychicznym.
Choć nie jestem psychologiem, to uważam, że niepłodność jest wielkim cierpieniem, które nie da się porównać z
żadnym innym. Jednak przy sztucznym zapłodnieniu pojawia się ból związany z wyrzutami sumienia. Niedawno
przyszedł do mnie mężczyzna. Razem z żoną zdecydowali się na sztuczne zapłodnienie. Udało się od pierwszego
strzału.
Ale ów mężczyzna był rozdygotany z powodu posiadania wielu zamrożonych embrionów. Nie był w stanie ich
wszystkich wykorzystać i wziąć na siebie ciężaru wychowania tak licznego potomstwa w przypadku, gdyby
każda z tych zamrożonych komórek została wykorzystana z pozytywnym skutkiem. Tak więc decyzja o wejściu w
program in vitro może wiązać się póz
niej z wielką rozterką religijną i etyczną.
Załączniki:
Kolejne numery eSPe
drukuj
3 z 3 2009-10-23 20:50