6. Zarządzanie środowiskiem w przedsiębiorstwie.
Systemy zarządzania środowiskiem w przedsiębiorstwie, definicje, cele wprowadzania, koszty,
korzyści, sformalizowane i niesformalizowane systemy: Czystsza Produkcja, Odpowiedzialność i
Troska, ISO, EMAS
SYSTEMY ZARZ
DZANIA ŚRODOWISKIEM W PRZEDSI
BIORSTWIE.
Środowisko  otoczenie, w którym działa Organizacja, z uwzględnieniem powietrza, wody, ziemi,
zasobów naturalnych, flory, fauny, ludzkości i ich wzajemnych zależności [Def. Z ISO 14001:2004]
Zarządzanie środowiskowe zarządzanie tymi działami firmy które miały, mają lyb mogą mieć
wpływ na środowisko. Celem jest zachowanie zasobów surowców, ograniczenie emisji
zanieczyszczeń, zagrożeń dla środowiska oraz ochrona zdrowia pracowników i mieszkańców
Działalność gospodarcza jest z
ródłem większości czynników zagrażających środowisku i zdrowiu.
Oddziaływanie podmiotów gospodarczych można rozpatrywać jako:
Oddziaływania zewnętrzne  negatywny wpływ na stan środowiska emisji zanieczyszczeń do
atmosfery, wody, wytwarzanie odpadów, zużywanie energii, emisji hałasu, promieniowania, ciepła,
a tym samym wzrost narażenia zdrowia osób mieszkających w rejonie oddziaływania
Oddziaływania wewnątrz  wpływ na zdrowie pracowników, związany ze stanowiskiem pracy i
samym faktem pracy (choroby zawodowe, niekorzystne czynniki występujące na stanowisku pracy)
oraz czynniki psychospołeczne (zmęczenie, pogarszanie samopoczucia, stres związany z pracą)
CELE WPROWADZANIA.
- wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa powodowana chęcią zachowania środowiska
naturalnego w jak najlepszym stanie dla przyszłych pokoleń
- zaostrzające się przepisy prawne, dotyczące korzystania ze środowiska (wzrost wysokości kar za
nieprzestrzeganie prawa środowiskowego oraz coraz skuteczniejsze ich egzekwowanie)
- poszukiwanie różnych możliwości dofinansowania działalności przedsiębiorstwa
- zainteresowania Klientów, dostawców, udziałowców wpływem działalności środowisko
- tworzenie pozytywnego wizerunku przedsiębiorstwa
- przywilej wynikający z pozycji lidera zobowiązuje do promowania ochrony środowiska
SFORMALIZOWANE I NIESFORMALIZOWANE SYSTEMY.
Sformalizowane:
Certyfikowane na zgodność z normami
�� w Polsce system zarządzania środowiskowego zgodny z normą PN-EN
ISO14001:2005
ISO  International Standard Organisation (Międzynarodowa Organizacja Standardów) organizacja
pozarządowa (Genewa) od 1947. Celem jest propagowanie i tworzenie międzynarodowych
standardów w różnych dziedzinach działalności naukowej, technicznej i ekonomicznej. Standardy
publikowane są jako International System (IS). W 1991 r. powołano komitet techniczny
odpowiedzialny za opracowanie norm w dziedzinach:
- system zarządzania środowiskowego (ISO 14001i 14004)
- audity środowiskowe (ISO 14010 i ISO 14011)
- ocena wyników działań na rzecz środowiska
- eko-etykietowanie wyrobów (ISO 14024 i 14021-23)
- analiza cyklu życia (ISO 14040, ISO 14041)
- aspekty ekologiczne w normalizacji produktów
- słownictwo i definicje (ISO14050)
Tylko norma ISO 14001 stanowi podstawę do wydania certyfikatu zgodności reszta ma
charakter poradników
Normy = spirala ciągłego doskonalenia (cykl Deminga) Zaplanuj => wykonaj => sprawdz
=>
zastosuj =>&
KOSZTY WPROWADZENIA ISO.
1) Koszt inwestycji K  koszt zakupu maszyn i urządzeń, kosztu budowy lub przebudowy
I
obiektów, prace badawcze, szkolenie pracowników, koszty spłaty odsetek: od zaciągniętych
kredytów inwestycyjnych
2) Koszty urządzeń ochronnych K  materiałów dodatkowo zużywanych w związku z
U
realizacją , zużycia energii przez dodatkowe urządzenia ochronne, związane ze
zwiększeniem zatrudnienia, usług firm zewnętrznych
3) Koszty działań środowiskowych K  dodatkowego monitoringu  koszty funkcjonowania
D
urządzeń kontrolno-pomiarowych, badań laboratoryjnych, utrzymania dodatkowych stref
ochronnych wokół własnych ujęć wody, oczyszczalni ścieków, składowisk: odpadów, koszty,
dodatkowych zbiorników, oczyszczania gleby
KORZYŚCI:
a) w obszarze zarządzania i finansów:
- redukcja kosztów energii, surowców, usuwania odpadów
- redukcja kosztów ponoszonych za zaistniałe sytuacje awaryjne
- oszczędność czasu i ludzkiego wysiłku przy wykorzystywaniu umiejętności i zasobów
- racjonalne skalkulowanie kosztów ubezpieczeń
- szybsze wykrywanie i usuwanie nieprawidłowości
- możliwość wprowadzenia działań zapobiegawczych przez wystąpieniem szkodliwych efektów
środowiskowych
b) w obszarze prawno-społecznym:
- polepszenie wizerunku firmy w oczach klientów
- polepszenie stosunków z władzami i grupami zainteresowanymi
- spełnienie wymogów inwestorów
- ułatwienia w otrzymywaniu odpowiednich zezwoleń poprzez prezentację właściwego stosunku do
spraw ochrony środowiska
�� w Unii Europejskiej system zarządzania środowiskowego EMAS
Na obszarze UE certyfikat ISO14001 jest traktowany jako krok do rejestracji w systemie EMAS 
najważniejszy instrument realizacji polityki ekologicznej Unii. Firmy należące do EMAS mają
obowiązek sporządzania deklaracji środowiskowych i ich publicznego udostępnienia, co korzystnie
wpływa na wiarygodność firmy
- Cel  zachęcenie organizacji do ciągłej poprawy swojej działalności na rzecz środowiska poprzez
przestrzeganie norm i przepisów ochrony środowiska, a także poprzez wprowadzenie niezbędnych
zmian wzorców produkcji i konsumpcji na bardziej zrównoważone
- zasadniczym założeniem systemu jest dostrzeżenie i nagradzanie tych organizacji, które
dobrowolnie wychodzą poza zakres minimalnej zgodności z przepisami i w sposób stały poprawiają
efekty swojej działalności środowiskowej
Rejestracja jest dobrowolna. Organizacja musi spełniać wymogi Rozporządzenia EMAS:
- przeprowadzić przegląd środowiskowy
- uwzględnić wyniki przeglądu, wdrożyć efektywny system zarządzania środowiskowego
- przeprowadzić wewnętrzny audyt środowiskowy
-sporządzić i opublikować deklarację środowiskową
EMAS ISO 14001
Obszar ważności Państwa UE Cały świt
Forma potwierdzenia Zaświadczenie o uczestnictwie Certyfikat ISO 14001
wdrożenia systemu
Informowanie opinii publicznej Obowiązkowe Dobrowolne
Polityka środowiska + cele Wymagane wymagane
środowiskowe
Niesformalizowane:
- podjęcie systematycznych prac, których celem jest ciągła redukcja emisji zanieczyszczeń do
środowiska
- Niecertyfikowane
W Polsce
a) Strategia czystej produkcji.
Polski Rejestr Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości  dostępny publicznie wykaz
jednostek organizacyjnych wyróżniających się w zakresie strategii Czystszej Produkcji. Rejestr
adresowany do wszystkich jednostek organizacyjnych, jak przedsiębiorstwa wytwórcze i usługowe
znajdujące się na terenie RP. Organizacje te mogą wnioskować o wpis do Rejestru  decyzję w tej
sprawie podejmuje Kapituła Rejestru, działająca pod przewodnictwem  Ministra Gospodarki.
O wpis mogą ubiegać się przedsiębiorstwa, które:
- wdrożyły i stosują w swoich działaniach strategię czystszej produkcji
- wykazują systematyczne (przez okres co najmniej 3 ostatnich lat) zmniejszenie
niekorzystnych oddziaływań na środowisko wynikających z podejmowanych działań i/lub
produkowanych wyrobów oraz przedstawią plany dalszych działań środowiskowych
- prowadzą działalność zgodnie z polskim prawem ochrony środowiska
- złożyły w terminie raporty ekologiczne
- podpisały Międzynarodową Deklarację Czystszej Produkcji
b) Odpowiedzialność i troska.
Program  Odpowiedzialność i produkcja dobrowolna inicjatywa przemysłu chemicznego
ukierunkowaną na osiągnięcie podstaw zrównoważonego rozwoju. Powstał w 1984 w Kanadzie 
rozprzestrzenił się na całym świecie. Program odgrywa istotną rolę w kształtowaniu świadomości
ekologicznej i współodpowiedzialności za stan środowiska wśród przedsiębiorców, oraz
sprzyjającego rozwiązywaniu problemów środowiskowych z wykorzystaniem partnerskiego dialogu i
współdziałania instytucji publicznych ze sferą biznesu. W chwili obecnej realizuje go 28 firm
chemicznych, które zobowiązane są do:
- przyjęcia świadomej odpowiedzialności za bezpieczeństwo ludzi i stan środowiska w sposób
całkowicie dobrowolny
- uznania nadrzędnej roli aktywności osobowej ludzi
- uznania za priorytet poszukiwania środków i ich przeznaczenia na stopniową modernizację
zakładu prowadzącą do oszczędności energii, zmniejszenia produkcji odpadów, ścieków, emisji
zanieczyszczeń do powietrza
- wzajemnego powiązania zakładów i społeczności lokalnej w kierunku wypracowania systemu
współpracy i współodpowiedzialności za bezpieczeństwo i właściwy stan środowiska
- propagowanie zasad programu  Odpowiedzialność i Troska