Specjalne metody odlewania
Odlewanie skorupowe
Formowanie skorupowe polega na nasypaniu lub
nadmuchaniu na gorÄ…cÄ… (250-300°C) metalow Ä… pÅ‚ytÄ™
modelowÄ… masy zawierajÄ…cej piasek kwarcowy z ziarnami
powleczonymi żywicą syntetyczną. Pod wpływem ciepła
żywica wiąże ziarna piasku. Na płycie w miarę upływu
czasu narasta warstewka utwardzonej masy. Skorupa
grubości 6-10 mm ma wystarczającą wytrzymałość, aby
stanowić połówkę formy. Nadmiar masy nie związanej
usuwa się (np. przez obrót zbiornika z masą). Skorupę
zdejmuje się. Na jedną formę składają się zwykle dwie
połówki skorupowe wykonane na dwóch płytach
modelowych.
1
Odlewanie skorupowe
W celu dokładnego złożenia formy jedna płyta jest
zaopatrzona w dwa stożkowe występy, a druga  w dwa
stożkowe wgłębienia. Połówki formy prawidłowo złożone
należy połączyć klamrami lub skleić. Otrzymana forma
służy do wykonania jednego odlewu. W ten sposób
uzyskuje siÄ™ formÄ™. Tak przygotowana forma nadaje siÄ™ do
zalewania (forma samonośna). Formy skorupowe można
zalewać w sposób zwykły, tj. przez wlanie metalu łyżką do
stojącej formy, lub na specjalnej maszynie - pod ciśnieniem
wywoływanym ruchem obrotowym formy. W celu eliminacji
niebezpieczeństwa wypływu metalu przez powierzchnię
podziału, a także zmniejszenia szybkości krzepnięcia i
stygnięcia odlewu formy można montować w skrzynkach.
Odlewanie skorupowe
Schemat wykonywania form skorupowych: 1,2-płyta
modelowa, 3-masa, 4-skorupy, 5-skrzynka, 6-piasek
2
Odlewanie skorupowe
Rdzenie skorupowe wykonuje siÄ™ w podgrzanych
metalowych rdzennicach. Rdzenie takie mogą być puste w
środku. Do zalet odlewania skorupowego należą: mała
chropowatość powierzchni i duża dokładność wymiarowa
odlewów oraz zmniejszenie zużycia materiałów
formierskich. WadÄ… odlewania skorupowego jest wysoki
koszt oprzyrządowania i duża cena żywicy syntetycznej.
Odlewanie precyzyjne
Odlewanie precyzyjne jest stosowane w produkcji
niewielkich odlewów z żeliwa, staliwa oraz innych stopów o
wysokiej temperaturze topnienia. Metody odlewania
precyzyjnego umożliwiają uzyskanie odlewów o bardzo
dokładnych kształtach i wymiarach. Z tego powodu unika
się w wielu przypadkach kłopotliwej obróbki skrawaniem.
Za pomocÄ… odlewania precyzyjnego wykonuje siÄ™ Å‚opatki
turbin, części pomp odśrodkowych, narzędzi.
Najważniejszymi metodami odlewania precyzyjnego, ściśle
mówiąc formowania precyzyjnego, są: formowanie metodą
wytapiania modelu, metodÄ… Shawa i metodÄ… wypalanych
modeli.
3
Metoda wytapianych modeli
Metoda ta jest często stosowana w produkcji odlewów
precyzyjnych ze stopów metali nieżelaznych i stopów
żelaza.
Metoda ta, znana już w starożytności, była stosowana do
wykonywania odlewów figur. Najpierw w metalowych lub
gumowych matrycach wykonuje siÄ™ woskowe (bÄ…dz
z
parafiny lub żywicy syntetycznej) modele przyszłych
odlewów. Modele te montuje się następnie w zestawy
modelowe przez połączenie ich z woskowym modelem
układu wlewowego.
Metoda wytapianych modeli
Tak uzyskany zestaw modelowy umieszcza siÄ™ w tulejce
metalowej i zalewa gipsem spienionym lub pokrywa
kilkoma warstwami rzadkiej masy ceramicznej. Każdą
warstwÄ™ posypuje siÄ™ suchym piaskiem. Zabieg ten
powtarza się kilkakrotnie aż do uzyskania skorupy grubości
2÷6 mm Utwardzanie powÅ‚ok nastÄ™puje w wyniku hydrolizy
krzemianu etylu.
Modele usuwa siÄ™ (wytapia) w specjalnych piecach
(niekiedy model wytapia siÄ™ w gorÄ…cej wodzie, co
umożliwia odzyskanie wosku). Następnie formę suszy się,
wygrzewa, a potem wypala w temperaturze ok. 800°C.
Formy zalewa się grawitacyjnie, z wykorzystaniem siły
odśrodkowej lub w piecach próżniowych.
4
Metoda wytapianych modeli
Zalewanie form w metodzie zatapianych modeli:
a) Grawitacyjne
b) Z wykorzystaniem siły odśrodkowej
Metoda wytapianych modeli
Metoda wytapianych modeli umożliwia uzyskanie odlewów
z dużą dokładnością wymiarową i o bardzo gładkiej
powierzchni. Pozwala na wyeliminowanie obróbki
mechanicznej. Wykańczanie odlewów sprowadza się
często do szlifowania powierzchni.
Przykład odlewania
5
Metoda Shawa
Metoda jest stosowana w produkcji elementów kokil, form
ciśnieniowych lub matryc. Ze względów ekonomicznych w
metodzie tej stosuje siÄ™ masy przymodelowe i
wypełniające. Masa przymodelowa (mająca dokładnie
odtworzyć obrysy modelu) zawiera mączkę cyrkonową,
sylimanitowÄ… lub magnezytowÄ… i spoiwo - zhydrolizowany
krzemian etylu rozpuszczony w spirytusie etylowym. Ma
ona konsystencję gęstej śmietany. Masą o takiej
konsystencji pokrywa się płytę modelową. Po upływie 4-12
minut przyjmuje ona konsystencjÄ™ elastycznej gumy, co
umożliwia wyjęcie modelu (nawet o przeciwnych
zbieżnościach) bez niebezpieczeństwa zniszczenia formy.
Metoda Shawa
Po usunięciu modelu formę poddaje się wypaleniu przez
zapalenie wydzielajÄ…cego siÄ™ alkoholu. W trakcie wypalania
odparowuje również woda, a forma się utwardza. Wynikiem
wypalenia jest siatka mikropęknięć, która poprawia
przepuszczalność i uodparnia formę na zmiany
dylatacyjne. W końcowym etapie formę wygrzewa się w
temperaturze ok. 1000°C. Jako mas Ä™ wypeÅ‚niajÄ…cÄ… stosuje
się gruby piasek kwarcowy związany szkłem wodnym. Ze
względu na duży koszt materiałów formierskich metoda jest
stosowana do wytwarzania elementów, które w razie
zastosowania innej technologii wykonywania wymagałyby
pracochłonnej obróbki mechanicznej.
6
Metoda wypalanych modeli
W metodzie wypalanych modeli modele sÄ… wykonywane
ze styropianu. Doprowadzony do formy metal wypala
model, zajmujÄ…c jego miejsce. Przebieg procesu odlewania
metodÄ… wypalanych modeli ilustruje
Zasady odlewania metodÄ… wypalanych modeli:
a) Model ze styropianu
b) Model w formie
c) Zalewanie formy
Odlewanie kokilowe
Odlewanie w formach kokilowych spełnia wymaganie
wielokrotnego wykorzystywania jednej formy. Sposób ten
jednak wiąże się z trudnościami w procesie produkcyjnym,
powodowanymi szybkim krzepnięciem metalu w formie
oraz nagrzewania siÄ™ kokili.
Odlewanie kokilowe to odlewanie grawitacyjne (pod
działaniem siły ciężkości) do formy metalowej. Forma taka
(kokila) umożliwia wykonanie nawet kilku tysięcy sztuk
odlewów. Trwałość kokili zależy od tworzywa odlewu,
temperatury zalewania, temperatury pracy, rodzaju
pokrycia ochronnego nanoszonego na wnękę formy, a
także od konstrukcji formy. Zużycie kokili uwidacznia się
pojawieniem siatki pęknięć, nadtopień, uszkodzeń
mechanicznych i odkształceniem formy.
7
Odlewanie kokilowe
Szybkie krzepnięcie może być przyczyną powstawania wad
w odlewach, spośród których należy wymienić niedolewy,
wywołane krzepnięciem metalu w obszarze cienkich
ścianek, oraz zabielenie żeliwa (w warstwie
podpowierzchniowej powstaje żeliwo białe). Prędkość
krzepnięcia i stygnięcia odlewu reguluje się przez zmianę
grubości pokrycia termoizolacyjnego nanoszonego na
wnękę formy. W celu zwiększenia żywotności pokrycia
przed każdym zalaniem nanosi się na nie czernidło (sadzę,
kopeć acetylenowy). Podczas stosowania formy metalowej
występuje silne hamowanie skurczu odlewu. Odlew należy
więc usuwać prawie natychmiast po zakrzepnięciu. Zbyt
długie wytrzymanie odlewu jest powodem jego pęknięcia
lub zakleszczenia, co uniemożliwia usunięcie go z formy.
Odlewanie kokilowe
W celu utrzymania stałego czasu krzepnięcia i stygnięcia
odlewu wymaga siÄ™ stabilnej temperatury pracy kokili.
Dlatego przed rozpoczęciem pracy kokilę nagrzewa się
wstępnie, a w trakcie pracy kontroluje się temperaturę i w
razie potrzeby chłodzi. Kokile chłodzone powietrzem są
wyposażone w żebra lub kolce chłodzące dla zwiększenia
powierzchni wymiany ciepła. Kokile chłodzone wodą mają
siatkę kanałów wykonanych w ściankach formy, przez które
płynie woda chłodząca. Podczas wytwarzania odlewów ze
stopów żelaza i miedzi stosuje się rdzenie piaskowe, a do
wykonywania stopów aluminium, magnezu, cynku czy
ołowiu stosuje się rdzenie metalowe. Rdzenie takie chłodzi
się w wodzie z dodatkami czernidła.
8
Odlewanie kokilowe
Formy metalowe nie wykazują przepuszczalności. W
przypadku prostych odlewów gazy odprowadza się
szczelinami na powierzchni podziału. W przypadku bardziej
złożonych kształtów do odprowadzenia gazów z wnęki
formy stosuje się kołki odpowietrzające. Kokile zamyka się
za pomocą klamer lub siłowników hydraulicznych.
Przykład kokili
Odlewanie kokilowe
Powszechnie stosowanÄ… w stalowniach formÄ… kokilowÄ… jest
wlewnica służąca do wykonywania wlewków, które póz
niej
są poddawane dalszej przeróbce przez walcowanie.
piec wgłębny
piec wgłębny
Zastosowanie formy kokilowej (wlewnicy) do wykonywania wlewków
9
Odlewanie kokilowe
Zaletami odlewania do kokil w porównaniu z odlewaniem
do form piaskowych są: zwiększenie dokładności
wymiarowej odlewów, co pozwala na zmniejszenie
naddatków na obróbkę mechaniczną zwiększenie
wydajności pracy oraz poprawa warunków pracy.
Wykonanie kokili, szczególnie dla odlewów o
skomplikowanych kształtach, jest związane ze znacznymi
kosztami.
Odlewanie ciągłe i półciągłe
Odlewanie ciągłe polega na nie przerywanym wylewaniu
ciekłego metalu do formy odlewniczej (krystalizatora) z
jednoczesnym wyciąganiem z niej odlewu, z póz
niejszym
cięciem go na odcinki ustalonej długości.
Odlewanie półciągłe opiera się na podobnej zasadzie, z
tym że uzyskuje się odlewy określonej długości. Usunięcie
odlewu wymaga wówczas przerwy w procesie odlewania.
Metoda ta jest zastosowana do wykonywania prętów i
profilów ze stali i stopów metali nieżelaznych. Stosując
specjalne krystalizatory wykonuje się także odlewy rur czy
blach.
10
Odlewanie ciągłe i półciągłe
UrzÄ…dzenie do
pionowego
odlewania
ciągłego;
1-krystalizator
chłodzony wodą
2-odlew
3-wałki ciągnące
Odlewanie ciągłe i półciągłe
Stosowanie tej metody odlewania daje duże wyniki
ekonomiczne. Przykładowo zastąpienie wlewków
uzyskanych z zastosowaniem wlewnicy materiałem
uzyskanym z linii odlewania ciągłego pozwala na
zmniejszenie ilości odpadów z powodu wad nieciągłości.
Stosowanie tej metody odlewania pozwala na uzyskanie
bardziej jednorodnej struktury, a tym samym
korzystniejszych właściwości mechanicznych, poprawę
uzysku (ponad 95%) oraz poprawę warunków pracy.
11
Metody odlewania do form wirujÄ…cych
W odlewnictwie stosuje siÄ™ dwie metody odlewania do form
wirujących: odlewanie odśrodkowe i pod ciśnieniem
odśrodkowym.
Odlewanie odśrodkowe polega na zalewaniu formy
wirującej, przeważnie metalowych, której oś pokrywa się z
osiÄ… wirowania. Otrzymany w tym procesie odlew ma
kształt bryły obrotowej z otworem wewnętrznym powstałym
pod wpływem działania siły odśrodkowej spowodowanej
ruchem obrotowym formy (metal wprowadzony do formy
jest dociskany do ścian i szybko krzepnie).
Metody odlewania do form wirujÄ…cych
W taki sposób odlewa się rury, tuleje, panewki łożysk
ślizgowych oraz różnego rodzaju bryły obrotowe. Metoda ta
umożliwia produkcję odlewów wielowarstwowych z kilku
rodzajów stopów.
Do odlewania odśrodkowego stosuje się kokile żeliwne,
niekiedy chłodzone z zewnątrz wodą. Formy wirujące
dokoła osi pionowej zalewa się bezpośrednio łyżką, z kadzi
lub rynny. Zalewanie form wirujących dokoła osi poziomej
wymaga zawsze zastosowania rynny, która podczas
doprowadzania metalu do formy może się przesuwać
wzdłuż osi odlewu od lewej strony ku prawej.
12
Metody odlewania do form wirujÄ…cych
Metody odlewania do form wirujÄ…cych
Temperatura pracy formy zależy od grubości ścianek
odlewu i rodzaju stopu. W celu zwiększenia żywotności
form i zmniejszenia szybkości krzepnięcia oraz stygnięcia
odlewu ich powierzchnie robocze pokrywa siÄ™ pokryciem i
czernidłem. Do ich chłodzenia stosuje się zazwyczaj
natrysk wodny. Odlewy dzięki krzepnięciu kierunkowemu
(w kierunku ścian formy) nie wykazują jam skurczowych i
rzadzizn, w wyniku czego mają dobre właściwości
mechaniczne. Zaletą tej metody odlewania jest mały
rozchód metalu wskutek zmniejszenia masy układu
wlewowego.
Podczas odlewania odśrodkowego ścianki formy nadają
odlewom tylko kształt zewnętrzny, natomiast kształt
wewnętrzny powstaje pod wpływem działania siły
odśrodkowej na ciekły metal.
Metody odlewania do form wirujÄ…cych
Schemat odlewania
odśrodkowego w maszynach z
pionowÄ… osiÄ… obrotu
Schemat odlewania odśrodkowego w formie z poziomą osią obrotu
13
Metody odlewania do form wirujÄ…cych
KolejnÄ… metodÄ… odlewania w formach wirujÄ…cych jest tzw.
odlewanie pod ciśnieniem odśrodkowym. Odlewane
przedmioty sÄ… rozmieszczone w formach metalowych lub
piaskowych promieniowo.
Zalewanie odbywa się przez wlew główny, z którego
następnie wlewami doprowadzającymi metal przedostaje
siÄ™ do form.
Odlewy produkowane w formach wirujÄ…cych uzyskujÄ…
wskutek działania siły odśrodkowej ścisłą budowę
wewnętrzną, dobre własności mechaniczne oraz
przybierają dokładny kształt formy (dowolny).
Metody odlewania do form wirujÄ…cych
Odlewanie pod ciśnieniem odśrodkowym
14
Odlewanie pod niskim ciśnieniem
Polega ono na zapełnieniu metalem formy przylegającej do
tygla (rurą zanurzoną w metalu) przez działanie na jego
powierzchnię gazu obojętnego pod nadciśnieniem
0,1-0,2 MPa. Stosowane sÄ… rdzenie metalowe, skorupowe,
gipsowe i inne.
Zastosowanie tylko do odlewania stopów metali
nieżelaznych
Odlewanie pod niskim ciśnieniem
Zaletą tej metody w porównaniu z odlewaniem
grawitacyjnym do form metalowych jest:
1. zmniejszenie lub wyeliminowanie nadlewów, gdyż
odlew w czasie krzepnięcia połączony jest z ciekłym
metalem w piecu,
2. lepsza lejność metalu wskutek wyższej temperatury,
3. Å‚atwiejsza mechanizacja i automatyzacja procesu
4. zwiększenie wydajności,
5. obniżenie kosztów.
15
Odlewanie pod niskim ciśnieniem
Do wad metody zaliczyć można;
duży koszt inwestycji, co wynika z faktu, że z jednego
pieca zalewać można tylko jedną formę.
wyższe koszty eksploatacji (droga instalacja ciśnieniowa,
konieczność częstej wymiany rur wlewowych).
Odlewanie przez wyciskanie
Metoda jest stosowana do wykonywania cienkościennych
odlewów płyt. Urządzenie składa się z dwóch foremników.
Po zalaniu urzÄ…dzenia metalem ruchomy foremnik
przemieszcza się ze stałą prędkością w kierunku foremnika
nieruchomego, w celu odwzorowania wnęki formy.
16
Odlewanie przez wyciskanie
Schemat działania
urzÄ…dzenia do
odlewania przez
wyciskanie:
I - IV etapy
wyciskania,
1 - ruchomy
foremnik,
2 - nieruchomy
foremnik,
3 - metal,
4 - doprowadzenie
metalu,
5 - wylewanie
nadmiaru
metalu
Odlewanie ciśnieniowe
Odlewanie pod ciśnieniem nazywane również odlewaniem
ciśnieniowym jest rozwinięciem odlewania kokilowego i
polega na wtłaczanie ciekłego metalu do formy metalowej
pod ciśnieniem od kilku do kilkudziesięciu megapaskali
wytworzonym przez zespół prasujący maszyny
odlewniczej.
Według tej metody wykonuje się odlewy ze stopów miedzi,
ołowiu, aluminium, cyny i cynku.
Zastosowanie znalazła w masowej produkcji odlewów
małych i średnich (od kilku gramów do ok. 50 kg), o
dowolnym kształcie, cienkich ściankach oraz o bardzo
dużych dokładnościach wymiarowych i gładkości
powierzchni co pozwala na znaczną eliminację obróbki
mechanicznej
17
Odlewanie ciśnieniowe
Metodą tą wykonuje się między innymi koła samochodów,
głowice silników, obudowy silników elektrycznych i inne.
Proces prowadzi siÄ™ na specjalnych maszynach (z gorÄ…cÄ…
komorą lub z zimną komorą prasowania). Zespół
podstawowych czynności realizowanych przez te maszyny
obejmuje: zwarcie formy, wypełnienie formy ciekłym
metalem, wytrzymanie metalu w formie w czasie
potrzebnym do jego zakrzepnięcia, otworzenie formy,
usunięcie rdzeni, usunięcie odlewu. Czynności pomocnicze
to regulacja temperatury formy (podgrzewanie, chłodzenie),
czyszczenie wnęki formy (przedmuchiwanie sprężonym
powietrzem i usuwanie zalewek za pomocą miękkiego
wybijaka) oraz nanoszenie pokrycia ochronnego.
Odlewanie ciśnieniowe
Zalety odlewania ciśnieniowego:
bardzo duża dokładność wymiarowa,
bardzo mała chropowatość,
możliwość uzyskiwania odlewów o bardzo cienkich
ściankach,
bardzo duże ograniczenie lub wyeliminowanie obróbki
skrawaniem,
lepsze własności mechaniczne, chemiczne i fizyczne
odlewów,
mniejszy ciężar surowych odlewów,
bardzo duża wydajność.
18
Odlewanie ciśnieniowe
Wady odlewania ciśnieniowego:
wysoki koszt maszyn i oprzyrzÄ…dowania,
długi czas przygotowania produkcji,
ograniczona wielkość i masa odlewów,
trudności w odlewaniu odlewów o grubszych ściankach
(może wystąpić porowatość),
ograniczenie zastosowania do niektórych stopów
(głównie stopów cynku, aluminium, magnezu).
Odlewanie ciśnieniowe
Maszyna ciśnieniowa gorącokomorowa
W tyglu pieca oporowego jest umieszczony syfon z komorÄ…
prasowania, wewnątrz której przemieszcza się tłok. W
górnym położeniu tłoka prasującego do tulei, przez otwór
wlewowy, wpływa ciekły metal. Podczas prasowania (ruch
tłoka w dół) otwór wlewowy ulega przesłonięciu, a metal
płynie przez otwory w syfonie i dyszę do wnęki formy. Aby
utrzymać odpowiednią temperaturę umożliwiającą przepływ
ciekłego metalu, dysza musi być ogrzewana.
19
Odlewanie ciśnieniowe
Maszyna ciśnieniowa gorącokomorowa
Maszyna ciśnieniowa gorącokomorowa
Maszyna ciśnienio-wa z
gorącą komorą: 1 - stała
10 9
płyta montażowa, 2 - tygiel,
3- syfon, 4 - tuleja (komora
10 9
prasowania), 5 - tłoczysko
z dokiem, 6 - otwory dla
prze-pływu metalu do
komory prasowania, 7 -
dysza, 8 - otwór wlewowy,
9 - nieruchoma połowa
formy, 10 - połowa formy z
częściami ruchomymi, 11 -
otwory na wyrzutniki
Odlewanie ciśnieniowe
Odlewanie ciśnieniowe
Odlewanie ciśnieniowe
Maszyna ciśnieniowa zimnokomorowa
Maszyna ciśnieniowa zimnokomorowa
W zależności od położenia komory wyróżnia się maszyny z
poziomą i pionową komorą prasowania. Częściej są
stosowane maszyny z poziomÄ… komorÄ… prasowania
Maszyna zimno komorowa pozioma:
1 - nieruchoma część formy,
2 - ruchoma część formy,
3 - kadłub przedni maszyny,
4 - tłok prasujący,
5 - komora ciśnienia gorąca lub
zimna
6 - wnęka formy odtwarzająca odlew
7 - wlew
20
Odlewanie ciśnieniowe
Maszyna ciśnieniowa zimnokomorowa
Metal jest wlewany nalewką do komory, a następnie
wtłaczany za pomocą tłoka zespołu prasującego do wnęki
formy. Po zakrzepnięciu metalu formę otwiera się, co jest
wykonywane przez przemieszczanie się ruchomej płyty
montażowej, do której jest przymocowana połowa z
częściami ruchomymi. Formy projektuje się tak, aby połowa
zawierająca części ruchome odtwarzała większą część
odlewu, co gwarantuje, że po rozwarciu właśnie w niej
pozostanie odlew. Usunięciu odlewu z nieruchomej połowy
formy pomaga tłok zespołu prasującego, który w trakcie
rozwierania wypycha z niej nadmiar metalu w postaci
krążka zakrzepłego w komorze prasowania. Odlew jest
usuwany za pomocą wyrzutników zamocowanych na płycie
wyrzutnikowej.
Odlewanie ciśnieniowe
Maszyna ciśnieniowa zimnokomorowa
Odlewanie na maszynie poziomej zimnokomorowej: a) wlewanie metalu do
komory prasowania, b) zapełnienie wnęki formy, c) otwieranie formy, d) wyjęcie
rdzenia i usunięcie odle-wu; 1 - forma, 2 - rdzeń, 3 - wyrzutnik, 4 - komora
prasowania, 5 - tłok prasujący, 6 - odlew
21
Odlewanie ciśnieniowe
Do wykonania podstawowych czynności maszyny służy
zespół zwierający i prasujący:
" zespół zwierający powinien: zamykać formę z
odpowiednio dużą siłą (0,5-5 MN - maszyny
gorÄ…cokomorowe, 2-20 MN - maszyny zimnokomo-
rowe), zapewnić wystarczającą sztywność zamknięcia
formy oraz spokojne bez uderzeniowe zamykanie i
otwieranie. Zespoły zwierające są projektowane jako
mechanizmy dz
wigniowo-przegubowe o napędzie
hydraulicznym,
" zespół prasujący wywiera nacisk tłoka prasującego na
metal w komorze prasowania i powoduje jego przepływ
do wnęki formy. Stosowane są trzy systemy prasowania:
z multiplikacjÄ… (doprasowaniem), typu Parashot i typu
Acurad.
Odlewanie ciśnieniowe
W systemie prasowania z multiplikacjÄ… cykl roboczy
przebiega w trzech fazach.
I faza, tzw. przed wytryskowa. TÅ‚ok przesuwa siÄ™ wolno
(0,3-0,5 m/s), aby dać możliwość przemieszczenia bez
zawirowania metalu do obszaru wlewu i usunięcia
powietrza z komory prasowania.
II faza wypełniania wnęki formy. Jest ona realizowana
przez szybkie przemieszczanie tłoka (do 8 m/s), aby
czas zapełniania był krótszy niż czas krzepnięcia
najcieńszej ze ścianek odlewu. Zbyt długi czas
zapełniania jest powodem niedolewów i nie spawów.
22
Odlewanie ciśnieniowe
III faza - doprasowanie. Efekt doprasowania jest skuteczny,
gdy przyrost ciśnienia odbywa się w krótkim czasie
(0,02-0,3 sekundy). Przyrost ciśnienia uzyskuje się przez
włączenie hydraulicznego wzmacniacza ciśnienia, tzw.
multiplikatora. Zastosowanie doprasowania zwiększa
dokładność odwzorowania wnęki formy oraz zmniejsza
porowatość skurczową.
Odlewanie ciśnieniowe
Stwierdzono, że w systemie tradycyjnym skokowemu
przyrostowi prędkości tłoka towarzyszy tworzenie się fali
metalu w komorze prasowania, co sprzyjało zagazowaniu.
Opracowano więc metodę Parashot, w której prędkość
tłoka narasta liniowo. Brak efektu uderzenia tłoka o metal,
jak się oka-lało, daje mniejsze zagazowanie metalu.
23
Odlewanie ciśnieniowe
Zastosowanie metody Acurad pozwala na lepsze zasilenie
odlewu. Oprócz konstrukcji odlewu sprzyjającej krzepnięciu
kierunkowemu zastosowano dwustopniowe prasowania
metalu. Uzyskuje się to dzięki specjalnej konstrukcji tłoka.
Po zapełnieniu wnęki formy zewnętrzna część tłoka
zatrzymuje się, a wewnętrzna przemieszcza się nadal.
Przebija warstwę zakrzepłego metalu i wciska ciekły metal
do wnęki formy. Wynikiem takiego rozwiązania jest
poprawa zwartości odlewu.
24