8777948180

Warszawskiego kierowanej przez Suchodolskiego. Po długim okresie przygotowawczym wystąpili oni z koncepcją nowoczesnej ośmioletniej szkoły podstawowej podzielonej na dwa szczeble, z których niższy obejmował klasy I—IV, a wyższy -klasy V—VIII. Charakterystyczną cechą tejże koncepcji jest fakt, iż w planie nauczania, nazwanym planem wychowawczo-dydaktycznym, dla podkreślenia powiązania tych procesów i pierwszoplanowej roli wychowania, wprowadzono tzw. kierunki kształcenia. Kierunki te odpowiadają - zdaniem autorów - obiektywnym formom cywilizacji i formom działania człowieka, a więc zakładają wychowanie przez naukę, sztukę, technikę i życie społeczne. Każdy kierunek ogarnia całego człowieka, a nie jedną stronę jego psychiki - jest wielowymiarowy i angażuje wszystkie władze umysłu, uczucia, wolę i charakter, słowem całą osobowość. Jeżeli dodamy, iż założono także ścisłe powiązania i współzależności między tymi kierunkami, to wyraźnie widoczna jest silna dążność twórców koncepcji, aby wychowanie w szkole wszechstronnie przygotowywało dzieci i młodzież do przyszłego życia. Tak rozumiana koncepcja wychowania konkretyzuje się w wyróżnieniu pięciu kierunków kształcenia:

•    kształcenie umiejętności logicznego posługiwania się zasadniczymi narzędziami społecznego porozumiewania się, którymi są słowo i liczba;

•    kształcenie społeczne;

•    kształcenie przyrodniczo-techniczne;

•    kształcenie artystyczne;

•    kształcenie w zakresie kultury fizycznej (Walczyna 1968).

Każdy kierunek kształcenia obejmuje wielorakie treści, jednakże zbliżone merytorycznie i tematycznie lub spełniające pokrewne funkcje. Wynika z tego, iż w zakres jednego kierunku kształcenia wchodzi nie jeden, lecz wiele przedmiotów nauczania, złączonych w pewną całość. Mówiąc o całości nie należy mieć na uwadze stosowanej od dawna w dydaktyce zasady korelacji, okazjonalnego kojarzenia treści przedmiotów nauczania, lecz szukanie możliwości ich strukturalnego połączenia. W planach wychowawczo-dydaktycznych pozostawiono jednak poszczególne przedmioty nauczania bez wyraźnego akcentowania ich zintegrowania w odpowiednie kierunki kształcenia. Jednak obszerne wyjaśnienia autorów koncepcji wskazują na integrację przedmiotów nauczania w granicach nie naruszających koniecznej i wartościowej autonomii każdego z nich (Walczyna 1968, s. 134).

Z uwagi na fakt, iż główne założenia tejże koncepcji w odniesieniu do klas początkowych opisała Jadwiga Walczyna (1968), właśnie z jej nazwiskiem łączy się oryginalne podejście do kwestii doboru i układu treści nauczania oraz organizacji pracy w ramach pierwszego szczebla szkoły podstawowej.

Integracja nauczania początkowego w koncepcji Walczyny odnosi się przede wszystkim do poszukiwania możliwości powiązania nauczania łącznego z systematycznym, przy założeniu konieczności wyodrębnienia pierwszego szczebla nauczania z uwagi zarówno na racje natury psychologicznej, jak i socjologicznej. Nauczania początkowego nie można jednak traktować jedynie jako terenu przygotowania do nauki w klasach wyższych z jednej strony, i jako całości zamkniętej i odizolowanej od następnych szczebli kształcenia z drugiej strony. Oba rozwiązania są błędne. W pierwszym bowiem przypadku zanika nauczanie początkowe, gdyż musi ono przyjąć cechy nauczania systematycznego i wynikające stąd konsek-

28