8777948183

a w strukturze syntetycznej jednostki metodycznej akcent pada na zgodność z życiem społecznym i w pewnym tylko stopniu z techniką i sztuką. Tak więc struktura lekcji kompleksowej jest bardziej złożona od struktury lekcji tradycyjnej, ale też i nie pokrywa się ona ze strukturą syntetycznej jednostki metodycznej.

Ogólnie wyróżnia się dwa rodzaje lekcji kompleksowych. Kryterium podziału jest zakres i jakość treści. Lekcje jednego rodzaju zamknięte są w obrębie danego kierunku kształcenia, drugiego zaś - mają zasięg obejmujący płaszczyzny styku kierunków kształcenia.

„Naturalnym" odcinkiem całokształtu pracy wychowawczo-dydaktycznej jest dzień pracy. Ten właśnie przedział czasu zarysowuje się w świadomości dzieci jako pewna całość. Ważną sprawą jest podział owego dnia pracy na odcinki, w których mają się zamykać lekcje kompleksowe. Wyklucza się tutaj tradycyjne 45-minutowe „godziny" lekcyjne, bowiem dzwonek może przerwać pracę w najmniej odpowiednim momencie. Dlatego też regulowanie zarówno czasu zajęć, jak i odpoczynku pozostaje w gestii nauczyciela. Obawy przed zakłócaniem porządku w szkole przez przerwy nie poddające się rygorom rytmu pracy innych klas nie mogą mieć tutaj decydującego znaczenia, tym bardziej gdy weźmie się pod uwagę fakt, iż nauczanie początkowe w wielu przypadkach powinno przebiegać poza izbą lekcyjną. Według koncepcji Walczyny, lekcje kompleksowe powinny być organizowane w trzech miejscach: naturalnym środowisku, pracowniach i izbie lekcyjnej, przy czym ta ostatnia wcale nie jest tutaj najważniejsza, choć nie traci racji istnienia, zwłaszcza dla realizacji kierunku kształcenia dotyczącego poznawania i kształtowania umiejętności posługiwania się słowem i liczbą.

Autorka koncepcji proponuje organizować proces wychowania i nauczania przede wszystkim poprzez uwzględnienie takich form aktywności, jak zabawy, działalność społeczna i artystyczna. Dzięki nim wychowanie i nauczanie tworzą zintegrowaną całość, a wszechstronny rozwój osobowości następuje w sposób „naturalny". Tego typu działania uruchamiają wszystkie siły dziecka - jego wolę, umysł, uczucia, zainteresowania i uzdolnienia.

Przedstawiona tutaj koncepcja zintegrowanego nauczania początkowego -zdaniem Walczyny (1968) - zapewnia warunki dla wielorakiego wysiłku dziecka, jak i naukowego poznania najważniejszych aspektów rzeczywistości. Ponadto ten typ nauczania wszechstronnie rozwija osobowość wychowanka, a ze szkoły czyni instytucję ciekawą i łubianą przez dzieci.

INTEGRALNE WYCHOWANIE I NAUCZANIE Ł. MUSZYŃSKIEJ

Zdaniem Łucji Muszyńskiej (1974), twórczyni koncepcji integralnego wychowania i nauczania w klasach I-III, głównym brakiem współczesnej szkoły jest nastawienie nauczyciela niemal wyłącznie na czynności dydaktyczne, a więc organizowanie typowego procesu lekcyjnego, w którym uczniowie opanowują poszczególne wiadomości i umiejętności. U podłoża takiej praktyki spoczywa - jak pisze autorka - przekonanie, że cele wychowawcze osiąga się przez odpowiednie treści materiału nauczania. Tymczasem ukształtowanie osobowości dziecka, zwłaszcza jego cech kierunkowych, tzn. dyspozycji uczuciowo-wolicjonalnych, na które składają się wartości, ideały, przekonania, potrzeby, przyzwyczajenia i postawy, wymaga odpowiednich, świadomych poczynań pedagogicznych. Stąd też punktem

3T