8748915479

454 Rezenzje i noty recenzyjne

poczynań. Na szczególną uwagę w tej części pracy zasługuje artykuł Grażyny Czerw ińskiej, Dziegieć, czyli jak złemu zaradzić. Jest to tekst ciekawy, dobrze udokumentowany Autorka, po wyjaśnieniu tytułowego pojęcia, ukazuje je w przysłowiach, wierzeniach, obrzędach i obyczajach, interpretując w perspektywie ludowego rozumienia dobra i zła. Wioletta Szumilas-Praszek pisze o aniołach jako posłańcach Boga i sprzymierzeńcach ludzi, zaś Halina Mielicka o angclologii i angclizmic. W tekście Miclickicj daje się zauważyć dobre przygotowanie merytoryczne do opracowanego tematu, na co wskazuje logiczna struktura tekstu oraz wartkość myśli. Interesująca jest teza autorki na temat angcli-zmu jako swego rodzaju duchowości, a raczej religii ponowoczesnej. Badaczka analizuje w perspektywie antropologiczno-socjologicznej mentalność współczesnego człowieka oraz jego duchowość, którą określa jako religijność sprywatyzowaną. Stwierdza także trudność zdiagnozowania przyczyn współczesnej mody na angelizm.

Część druga pracy ujmuje folklor jako system aksjonormatywny. Rozpatruje folklor środowisk lokalnych, często izolowanych, które wyróżniają się odmiennością kulturową, a także światopoglądową. Artykuły tej części pracy cechuje różnorodność tematyczna. Ich wspólną myślą jest specyfika środowiska, do którego człowiek przynależy i akcentowanie jego wyjątkowego charakteru. Mirosław Jamrożck ukazuje charakterystyczne cechy środowiska policyjnego, natomiast Zdzisław Skuza zajął się uczestnikami forów internetowych. Wśród tych ostatnich toczy się otwarta debata społeczna nad różnorakimi problemami współczesności. Autor trafnie zwraca jednak uwagę, że brakuje w niej respektowania zasad etyczno-moralnych, co powoduje niekorzystne konsekwencje także w realnym świecie. W innym tekście specyfikę folkloru wokalnego mniejszości polskiej na Zaolziu przedstawiła interesująco Magdalena Szyndler.

Część trzecia ukazuje folklor jako przekaz ponadpokoleniowy. Autorzy koncen-trują się na pamięci historycznej doświadczeń II wojny światowej. Ow przekaz, dokonywany zwykle ustnie, dotyczy istotnych zasad moralno-religijnych i patriotycznych. Ma on szczególne znaczenie dla transmisji kulturowej, zachowania wartości oraz wpływa na kształt kultury przyszłości. W tej części książki autorzy ukazują trudne mechanizmy ciągłości kulturowej oraz wybiórcze traktowanie mądrości życiowych starszych pokoleń, przy uwzględnieniu współczesnych warunków życia i zmian, jakie zachodzą w strukturach społecznych. Przedstawiają różne płaszczyzny, na których dokonują się owe procesy. Zaakcentowano ciągłość kultury odczuwania, opartej na ponadczasowości symboli. W związku z tym, Piotr Rosiński w artykule Pieta Michniowska jako dzieło pamięci historycznej II wojny światowej trafnie zwraca uwagę, że Piety, obok krzyży, są stałym elementem miejsc pamięci na ziemiach polskich. Pomnik Piety Michniowskiej jest znakiem obszaru uświęconego bohaterską śmiercią męczenników. To znak graniczny między profanum a sacrum, przed którym należy się zatrzymać, zamyślić i wyciągnąć wnioski.

Z obowiązku recenzenta trzeba jednak wskazać również na pewne niedociągnięcia omawianej pracy. Pierwsze spostrzeżenie dotyczy aparatu naukowego. Chodzi o brak jednolitości w przypisach oraz w bibliografii na końcu książki. Dalsze uwagi dotyczą strony merytorycznej niektórych tekstów.

W czasie lektury nasuwa się uwaga dotycząca nieprecyzyjności języka niektórych autorów, przez co pewne treści są mało zrozumiałe. Tak jest na przykład w tekście