8748915977

8 POCHODZENIE WIŚNI.

Utrzymało się ono do ostatniej doby nawet w podręcznikach -szkolnych. Grecką, nazwę wiśni kerasos, Icerasion i łacińską cerasus_r wyprowadzono tedy od nazwy miasta, a wszystkie nazwiska podobnie brzmiące w różnych jęzj-kach „młodszych", uważano za pochodne od owych klasycznych. Tym sposobem zarówno hiszpańska cerezo, francuska cerise, arabska sarasi, niemiecka kirsćhe, angielska cherry, polskie czereśnia, trześnia, czeskie treśne, rusińskie czeresznia, czerechi i t. d., powinnyby pochodzić od nazwy miasta Kerasus.

Zdanie to, choć nie całkiem mylne, jest bezkrytyczne. Zarówno Heim, jak De Candolle, najgruntowniejsi badacze przeszłości roślin hodowanych, zaprzeczają mniemaniu, jakoby wiśnia miała być za czasów Lukullusa zupełnie nieznaną. Pierwszy *) przywodzi z Atheneusa ustęp z pism Diphilusa (współczesnego z królem Lysi-machem), w którym jest mowa o dyetetycznych własnościach wiśni czy czereśni, przyczem pierwszeństwo mają czerwieńsze i mile-zyjskie.

Drugi²) powiada, że żaden ustęp z Teofrasta, Pliniusza oraz innych pisarzów starożytnych nie odpowiada wiśni (PrunusCerasus), ale raczej stosować się daje do czereśni (Prunus avium). Wreszcie, sumując różne sprzeczne poglądy, tak się wyraża:    Prunus cera-

sus, ^wiśnia, była znaną już w początkach cywilizacji greckiej, po Italii rozeszła się dopiero później, ale w każdjmi razie przedtem, zanim Lukullus swój owoc przywiózł z Małej Azji. Według De Candolle’a, smakosz ten zapoznał swych współczesnych z jakąś tylko dobrą odmianą wiśni, czy czereśni, hodowaną w Poncie i na tern ograniczyła się jego rola. Co zaś do nazwy miasta Kerasus, to raczej nazwę swą mogło ono wziąć od owocu, ale nigdy odwrotnie. Gdy Lukullus swój, a raczej pontyjski owoc wprowadził, współcześni, znający tylko małe i gorsze (Prunus avium), mieli słuszność wykrzyknąć: „oto owoc, któregośmy nie mieli!" Więcej też i Pliniusz nie mówi i tak należy rozumieć ustęp jego.

Wyjaśnienia powyższe nie wyczerpują jednak pytania. Aby ściśle określić możliwe granice ojczyzny wiśni i czereśni, De Candolle stwierdza, że Chińczycy obu tych gatunków nie znają, że w sanskrycie nie mają także nazwy, a choć rośnie w Indyach, to je-

’) Knlturpflanzen u. Hausthiere, atr. 325. ^ł) Ursprung <L Knlturpflanzen, str. 258.