8748916034

3o KULT NIEDŹWIEDZIA

skę człowieka i skazał na wieczną pracę ciężką, wilka zaś przeklął ^]) i pozostawił wolnym.

A oto przykład wiary we wdzięczność naszego zwierza, zapisany na Podlasiu. (Kolb., V, 366).

4. „Stara jedna kobieta pełła len pod lasem, wtem zbliża się do niej niedźwiedź na trzech łapach z miną i głosem bardzo błagającym. Przykulawszy, podał jej przednią łapę, w której była drzazga. Staruszka wydobyła ją, jak można najdelikatniej i niedźwiedź wesół powrócił do lasu. Na drugi dzień, gdy staruszka bawi się w polu robotą, widzi, aż ten sam niedźwiedź idzie ku niej, niosąc coś w przednich łapach. Przyszedł, położył i poszedł. Był to wielki plaster ślicznego miodu, leżący na korze.”

Jako komentarz do tego, niech mi tu wolno będzie przytoczyć podanie Eskimosów, zapisane przez Boasa ²), o wdzięcznym białym niedźwiedziu, wykarmionym i wychowanym przez litościwą kobietę. Dorósłszy przynosił jej ryby, foki, aż wreszcie wzbudził zazdrość wśród sąsiadów, którzy go w końcu postanowili zabić. Staruszka przez litość ostrzegła niedźwiedzia i prosiła go, aby się już nie zjawiał. Rozstając się biały niedźwiedź zapłakał tak, że aż łzy gradem popłynęły mu po mordzie, przytulił się do kobiety, obiecał nigdy

0    niej nie zapomnieć, przynosząc jej żywność w umówione miejsce,

1    dotrzymał przez długie lata przyrzeczenia swej przybranej matce.

O różnych nadnaturalnych władzach, zdolnościach i czynach niedźwiedzia zbyt wiele krąży podań i zbyt są one znane myśliwym (niekiedy są one zbyt drastyczne), abyśmy potrzebowali o nich wspominać.

Przejdziemy zatem do obrzędów. Powszechnie znanym jest następujący:

W pewnym czasie świątecznym ³) chłopacy ubierają jednego z pośród siebie za niedźwiedzia (w grochowiny, albo w dwa kożuchy wywrócone do góry włosem, okrywające rękawami nogi i ręce), i przy

') Hog/juer: Reise 74.

²)    Central-Eskimo 638.

³)    W Popielec (w Ziemi Dobrzyńs. A. Petrów, Zb., W. II, IG. — Kb., Poznań. IX, 130, w Zapusty (Pozn. Kolb. IX, 123,—Kb., Mazow.,III, 73), w ostatni wtorek (Kb., Mazow., I, 121.—Kb., Pozn. IX, 123.—Kb., Radoms. XX, I, 94), w drugie święto Wielkiej Nocy (Kb., Pozn. XIII, 193.—IX, 134, 138—139—Nad Wart$. Tyg. II., I. 265).