8941510628

K. Przybyłowicz: Nowoczesne Metaloznawstwo

dzaju wiązania i własnościach pierwiastka. W niższej skali mamy strukturę krystaliczną, czyli układ atomów w przestrzeni związany z typem sieci krystalograficznej. Określa się ją za pomocą metod dyfrakcji promieni rentgenowskich, elektronów lub neutronów. W następnej kolejności lokuje się mikrostruktura. Pod pojęciem tym rozumie się rozmieszczenie obiektów (faz, ziam) w objętości lub na powieizchni płaskiego zgladu z uwzględnieniem ich wzajemnej relacji (wielkości, kształtu, orientacji) możliwe do obserwacji za pomocą mikroskopów świetlnych przy powiększeniu do ok. 2500 razy. Jeśli obiekty te cechują się dużą dyspersją, możliwą do obserwacji za pomocą mikroskopu elektronowego przy' powiększeniu izędu miliona razy, to możemy mówić o nanostrukturze (można ujawnić strukturę dyslokacy jną, błędy' ułożenia, dyspersyjne wydzielenia). Tak głębokie w nikanie w strukturę metali stwarza możliwość rozwoju tzw. na-notechnologii, tj. wytwarzania i stosowania metali o bardzo drobnym ziarnie lub umacnianych nanocząstkami związków (< 100 nm).

Do najniższej skali należy makrostruktura. W tym przypadku chodzi o strukturę obserowa-ną „gołym” okiem lub przy' niewielkim powiększeniu - do ok. 30 rag'. Można wykryć pęknięcia, rzadzizny, pęcherze i tp.

Przed przejściem do szczegółowego omaw iania nauki o metalach należy sprecyzować definicję metalu i przeprowadzić klasyfikację metali stosowany ch w technice. Najczęściej pierwiastki zalicza się do metali na podstaw ie zespołu cech, takich jak: niepizezroczystość, metaliczny połysk, plastyczność. Wymienione cechy są jednak w tórne i wy nikają głównie z ty pu wiązań między atomami w sieci kry stalicznej i nie są związane z samymi atomami, lecz ich skupiskami. Inaczej mówiąc, własności metaliczne towarzyszą jedynie skondensowanym stanom skupienia, tzn. wykazują je tylko pierwiastki w stanie stałym i ciekłym.

Opierając się na budowie atomowej i strukturze, można podać szereg innych właściwości fizycznych, charaktery zujących metale, np. dobra przewodność elektry czna malejąca ze wzrostem temperatury oraz cieplna, a w stanie stałym - budowa krystaliczna (w stanie rów nowagi), przy czym prawie wszystkie metale krystalizują w trzech ty pach sieci: Al, A2, A3.

16