8941510939

134 CHRZEŚCIJAŃSKA DOKTRYNA SPOŁECZNA

zjawiskach, mianowicie na instytucjach, które występowały u Żydów, u narodu wybranego. Instytucje te związane były z potrzebami czasu i miejsca, z potrzebami historycznymi, geograficznymi narodu żydowskiego. Wskutek tego, wskazania, jakie można było wyciągnąć z instytucji społecznych i gospodarczych, są tylko bardzo ogólne, jakkolwiek pewne zasady, które rządziły tymi instytucjami, nie straciły znaczenia po dziś dzień. Wskazują one: 1/ na powiązanie życia społecznego i gospodarczego z potrzebami moralnymi i religijnymi, 2/ głoszą pierwszeństwo ducha nad materią i pierwiastka nadprzyrodzonego nad przyrodzonym. Głoszą sprawiedliwość i solidarność społeczną.

11 Przepisy prawne, jakie występują u Żydów w Starym Testamencie wskazują na przeznaczenie dóbr gospodarczych dla wszystkich ludzi. Wynika to z faktu, że dobra gospodarcze zostały stworzone przez Boga dla wszystkich] i wskutek tego, forma własności, czy to zbiorowej czy prywatnej, jest tylko formą przystosowaną dla potrzeb ogólnych. Forma ta ma zapewnić największą korzyść w zakresie użytkowania dóbr gospodarczych przez całe społeczeństwo. Przykładem przepisów wskazujących na te zasady jest prawo spożywania na miejscu. Prawo to zapewnia podróżnym możność wstępu do winnicy i zerwania tylu winogron, ile potrzeba (...) było dla zaspokojenia (...) głodu. Na polach zostawiało się 1/50 część zboża dla biednych. Tak samo istniało prawo, które nakazywało pozostawienie [resztek po]żniwnych na polu w tym celu, aby zwierzęta i ptaki mogły się nimi żywić. Ciekawe wreszcie przepisy dotyczą t.zw. jubilatów, małego i wielkiego jubileuszu. Mały jubileusz nakazywał pozostawienie ugorem pól co siedem lat. Nakaz ten dyktowany był względami gospodarczymi. Chodziło o to, żeby ziemia uprawiana przez 6 lat, w siódmym roku odpoczęła. Jak wiadomo, później ta sama zasada była wprowadzona w tak zwanym systemie trójpolowym. To samo jest regulowane w postaci tak zwanego małego jubileuszu, gdzie zasada ugorowania odbywała się co 3 lata. W związku z tymi jubileuszami istnieje nakaz, że zboż[a], które wyrośnie na polu leżącym ugorem, nie wolno sprzątać, ale trzeba pozostawić dla biednych.

11 Istniał jeszcze jeden jubileusz, na podstawie którego właściciele pierwotni [co] 50 lat mogli powrócić do swoich własności, chociażby one zostały w tym czasie sprzedane, zastawione, czy przejęte przez wierzycieli za długi. Forma sprzedaży polegała wtedy na obdłużeniu ziemi i przejęciu jej za długi. Ziemia stanowiła podstawę zabezpieczania długów. Transakcji kupna, sprzedaży nie znano, ale zapożyczano się. Oddawano w zastaw ziemię i to było pewną formą sprzedaży. Co lat 50 następowało wyrównanie stanu posiadania. Dawni właściciele powracali do swoich gruntów. W ten sposób ludzie nie mogli się nadmiernie bogacić i koncentrować w swoich rękach zbyt dużo ziemi, która stanowiła