8955898909

44

potrzeba, dla której w przyszłości może być realizowany proces konstrukcyjny, technologiczny i może występować w formie oferty.

CCH,

Rys. 3.15. Model wyróżnionych grup cech charakterystycznych Fig. 3.15. Model of distinguished groups of charactcrised features

Punktowi w przestrzeni potrzeb powinien odpowiadać punkt w przestrzeni cech konstrukcyjnych, rys. 3.1. Konstrukcja opisana jest poprzez cechy konstrukcyjne CK«(s-g. I, m), wśród których wyróżnia się cechy [28, 82J: gomctryczne, tworzywowc, montażowe.

Podstawą metodyczną w procesie tworzenia uporządkowanych rodzin konstrukcji jest rozgraniczenie cech konstrukcyjnych jakościowych od cech konstrukcyjnych ilościowych. Przedmiotem głównych rozważań są: geometryczna postać konstrukcyjna fi, i tworzywowa postać konstrukcyjna II,. tworzące jakościowe cechy konstrukcyjne n^?

IT =11,^11,    (3.12)

oraz wymiary geometryczne W_g i wymiary tworzywowc W, nazywane ilościowymi cechami konstrukcyjnymi W

W=W,uW,.    (3.13)

Konstrukcję opisują głównie wyżej opisane cechy n i W odnoszące się do struktury zewnętrznej i wewnętrznej przyszłego środka technicznego. Cechy montażowe opisujące stany wytworu rozpatrywane są przy doborze cech geometrycznych i tworzywowych.

Problem tworzenia uporządkowanych rodzin konstrukcji można sprowadzić do zagadnienia przyczynowo-skutkowego, rys. 3.16 i wynikającego stąd pytania: jakie powinny być cechy

I    I-1

Rys. 3.16. Model relacji między właściwościami a własnościami na pizykładzic siłowników hydraulicznych

Fig. 3.16. Model of relations betwcen properties and peculiantics for the family of hydraulic cylinders

konstrukcyjne CK, (własności przyszłego środka technicznego [27, 28]) dobrane ze względu na wartości cech charakterystycznych CCH, (właściwości przyszłego środka technicznego [27. 28))? W ujęciu matematycznym cechy charakterystyczne stanowią zmienne niezależne X„ natomiast cechy konstrukcyjne - zmienne zależne Y„.

3.3. Unifikacja i typizacja

Zagadnienie uporządkowania rodziny konstrukcji związane jest z unifikacją oraz typizacją Do tej pory brak jest jednoznaczności w określaniu tych pojęć, co prowadzi do nieporozumień polegających na tym. ż.c używa ich się zamiennie. Nawet Polski Komitet Normalizacji nie wypowiedział się jednoznacznie w normie PN/N-02000 dotyczącej terminologii o pojmowaniu unifikacji i typizacji. Określono jedynie definicję normalizacji jako:działalność mającą na celu uzyskanie optymalnego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie, poprzez ustalenie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub możliwych do zaistnienia problemów technicznych

Można spotkać w literaturze pojmowanie typizacji jako unifikacji i odwrotnie Szczególnie charakterystyczna jest interpretacja unifikacji i typizacji w budownictwie, gdzie pojęcie unifikacji odniesiono jedynie do elementów, zaś pojęcie typizacji do całych układów technicznych [31]. W pracy [58] zebrano liczny zbiór definicji krajowych i zagranicznych (w liczbie 25), który uzupełniono o dodatkowe definicje z okresu 1983 - 2001. Zbiór ten poddano syntezie, a następnie analizie, wyróżniając w definicjach podmiot zabiegu, istotę zabiegu oraz kryteria. Wyniki uporządkowano według daty publikacji i przedstawiono na rys. 3.17.

Widoczny jest znaczny stopień rozmycia w określeniu tych pojęć zarówno w publikacjach krajowych, jak zagranicznych. Najbardziej jednoznaczne w tych definicjach jest to, że podmiotem typizacji jest wytwór, a istotą unifikacji jest ujednolicanie.

Uwzględniając słowotwórstwo - unifikacja to. w wolnym tłumaczeniu, sprowadzanie do jedności, typizacja to wyróżnienie ze zbioru. Proponuje się rozróżnienie tych pojęć ze względu na podmiot zabiegu.    Mianowicie unifikacja będzie dotyczyć    cech

charakterystycznych, natomiast typizacja cech konstrukcyjnych

Unifikacja - to krytcrialnc ograniczanie i porządkowanie wartości cech charakterystycznych tworzących jeden układ wartości obowiązujący dla określonej rodziny

konstrukcji. Wynikiem unifikacji są zunifikowane wartości cech charakterystycznych cchj,.

Typizacja - to kryterialny wybór spośród wariantów konstrukcyjnych wks*' typowych rozwiązań konstrukcyjnych iks*’ obowiązujących jako wzorcowe w obrębie określonej rodziny konstrukcji.

Typ logicznie związany będzie z wzorcową geometryczną postacią konstrukcyjną [31] lub wzorcowym procesem technologicznym reprezentującym zbiór podobnych konstrukcji lub technologii i może odnosić się do środka technicznego, zespołu, podzespołu, elementu i części.