Warto wobec powyższego przyjrzeć się kierunkowi zmian założeń zawartych w programach nauczania języka polskiego12 pod kątem proponowanych w nich sposobów organizowania edukacji paralelnej, a co za tym idzie otwierania piętnastolatków na otaczającą ich rzeczywistość.
Tabela 6. Środki masowego przekazu w wybranych programach nauczania
Klasa |
PrSP IV-VIU |
SjK iv-vm |
VII |
• Oglądanie filmów przygodowych, podróżniczych, westernów -poznawanie ich tworzywa • Wiedza o świecie przedstawionym i bohaterze w filmie • Zwracanie uwagi na adaptacje filmowe • Słuchanie nagrań • Korzystanie z czasopism |
• Streszczenie filmu • Wskazanie elementów świata przedstawionego w słuchowiskach radiowych, widowiskach telewizyjnych • Określenie wartości programu telewizyjnego • Analiza odmienność tworzywa teatru, filmu, telewizji • Czytanie prasy (opinie publicystów) • Ocena wartości reklamy |
VIII |
• Oglądanie filmów (jak poprzednio) i omawianie • Tworzenie montaży słuchowisk • Omawianie tworzywa filmowego i telewizyjnego • Ukazywanie związku filmu, telewizji i radia z literaturą • Czytanie czasopism |
• Czytanie prasy publicystycznej i reklam, • Oglądanie krytyczne filmu • Współdziałanie różnych dziedzin sztuki • „Język filmu", montaż, plany filmowe, ruchy kamery |
12 Do niedawna jeszcze obowiązywał jeden ministerialny program nauczania. W chwili redagowania tej książki na poziomie gimnazjum nauczyciel ma do dyspozycji ponad 30 różnej jakości programów. W celu ukazania zmian i zwrócenia uwagi na sposób przedstawiania interesującego mnie zagadnienia wzięłam pod uwagę program nauczania obowiązujący badanych piętnastolatków: Program szkoły podstawowej, język polski klasa IV-VIII, Warszawa 1990 (dalej PrSP rV-Vni), a także T. Bugajska (współaut.), język polski (klasy TV-V1II) dla szkoły podstawowej: „Słowa jak klucze" [program nauczania], Warszawa 1997 (dalej SjK IV—VIII); oraz programy aktualne dla gimnazjum: T. Bugajska (współaut.), Świat w słowach i obrazach. Program nauczania, język polski dla klas 1-3, Warszawa 1999 (dalej ŚwSiO l-3g); T. Garsztka (współaut.), Do Itaki. Program nauczania języka polskiego w klasach 1-111 gimnazjum, Kraków 1999 (dalej DI I—Ulg); A. Gis, Zrozumieć słowo. Program nauczania języka polskiego w klasach l-lll gimnazjum, Poznań 1999 (dalej ZSI—IUg); M. Jędrychowska (współaut.), To lubię!". Program nauczania języka polskiego w klasach 1-3 gimnazjum, Kraków 1999 (dalej TL! l-3g).
46