zeszytów ćwiczeń. Opiera się na przekonaniu, że dobry podręcznik do kształcenia językowego najpierw motywuje ucznia do działania, a później pozwala mu stać się badaczem i kreatorem. Ważne jest, aby nabywanie sprawności językowych nie było działaniem formalistycznym, lecz służyło potrzebom i wymaganiom, jakie stawia młodym ludziom współczesność.
Postulaty takiego rozumienia procesu nauczania języka ojczystego, który punktem centralnym czyni ucznia i otwiera go na rzeczywistość, wpisane były od dawna do podręczników i programów europejskich. Można w tym miejscu mówić o mocno zakorzenionej tradycji poszukiwania rozwiązań prowadzących ku kształceniu bardziej umiejętności niż wiedzy formalnej oraz rozwijających zainteresowania i potrzeby młodego człowieka - skupione wokół sfery nauki, kultury i ludzkiej egzystencji. To podmiotowe ujęcie wpisane w proces dydaktyczny szkoły europejskiej trwa nieprzerwanie od lat 20. XX stulecia. W Polsce od lat 60. (po dłuższej przerwie) nastąpił powolny rozwój antropocentrycznej myśli pedagogicznej. Wynikał on z innego niż tendencyjno-instrumentalny sposób myślenia o problematyce uczenia i nauczania. Dotychczasowe rozważania o zawartości programów i podręczników do nauczania języka polskiego dla wybranej grupy wiekowej pokazują, iż w drugiej połowie lat 90. nastąpiła zdecydowana zmiana myślenia o polskiej szkole, co było podyktowane sytuacją polityczną i społeczno-egzystencjalną, w jakiej znalazł się młody człowiek.
Analiza podręczników szwedzkich i francuskich pozwala wyróżnić główne ich tendencje rozwojowe: (1) obecność procesu otwierania młodzieży na życie i podejmowanie przez nią zagadnień prospołecznych, (2) troskę o nieustanne wyrabianie konkretnych sprawności komunikacyjnych z wykorzystaniem różnych źródeł.
Wspólną cechą wybranych podręczników szwedzkich z roku 1978, 1981 i 198455 są liczne ilustraq‘e: dokumenty, fotografie, kadry z filmu, a także komiksy,
55 Svenska Hógstadiet Arbetsantologi 1 (Antologia tekstów dla 7 klasy szwedzkiej szkoły podsta-wowej), Soenska Hógstadiet Arbetsantologi 2 (Antologia tekstów dla 8 klasy szwedzkiej szkoły podstawowej), Soenska Hógstadiet Arbetsantologi 3 (Antologia tekstów dla 9 klasy szwedzkiej szkoły podstawowej), Suenska Hógstadiet Stadiebok (Podręcznik dla ostatnich klas szwedzkiej szkoły podstawowej). Należy wyjaśnić, iż do ostatnich klas szwedzkiej szkoły podstawowej zalicza się klasę siódmą, ósmą i dziewiątą. Są one odpowiednikami klas 1-3 polskiego gimnazjum. Tłumaczenie tytułów mgr Jolanta Majkowska-Kula. Szczegółowy opis bibliograficzny zamieszczam w wykazie bibliografii.
63