9414912534

Waldemar Pycka

7 WYKŁADÓW Z ETYKI SPOŁECZNEJ

(Wybrane tezy)

Wykład I: Pojęcie etyki społecznej

1.1.    Etyka - najogólniej rzecz biorąc - jest nauką o moralności. Słowo etyka wywodzi się z greki (w transkrypcji łacińskiej - ta ethika) i zostało wprowadzone przez Arystotelesa ze Stagiry celem nazwania jednego z działów filozofii praktycznej, natomiast upowszechnione przez Cycerona słowo moralność odnosi się do obyczajów, będących wyrazem funkcjonujących w danym społeczeństwie ideałów, norm oraz sądów odnoszących się do tego, co jest dobre, a co złe. Dyscyplinę filozoficzną zajmującą się obyczajami - de moribus - Cyceron nazwał ukutym przez siebie terminem philosophia moralis.

1.2.    Do przedmiotu swych badań etyk może podejść w jeden z dwóch następujących sposobów:

1)    kierując się bezinteresowną chęcią poznania moralności, niczego przy tym w niej nie zmieniając;

2)    pragnąc dokonać zmian na lepsze lub przeciwstawiać się zmianom na gorsze, tym samym planując aktywną ingerencję w zastany stan rzeczy.

Pierwsze podejście znamionuje tzw. etykę opisową, której głównym celem jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie „Jak ludzie się zachowują?”. Tego rodzaju badanie etyczne można uprawiać w obszarze wielu nauk o moralności - np. socjologii, psychologii, antropologii kulturowej, czy też historii - za każdym jednak razem przedmiot badań nie podlega ocenie ze strony etyka: niczego on nie postuluje, nie preferuje, nie poddaje krytyce i nie zmienia przedmiotu badań, starając się jedynie określić to, w jaki sposób rozwijana jest moralność danej grupy społecznej.

Podejście drugie oznacza już uprawianie etyki normatywnej: w tym przypadku przed etykiem staje zadanie ustalenia, w jaki sposób ludzie powinni się zachowywać, celem zaś tak pojętej etyki jest objaśnienie natury tego, co dobre, a co złe; co słuszne, a co niesłuszne; co sprawiedliwe, a co niesprawiedliwe. Jeśli więc ludzie zachowują się tak jak powinni, wówczas etyk stawia sobie za cel zachowanie status quo, jeśli zaś ich zachowanie odbiega od ustaleń teoretycznych - etyk określa kierunek koniecznych do przeprowadzenia zmian. Etyka społeczna jest elementem etyki normatywnej.

i