9414912555

Etyka występuje zwykle w wersji normatywnej (np. Sokratesa intelektualizm etycznych) lub opisowej (np. stanowisko Owidiusza).

Główne części etyki (A. Stępień, Elementy filozofii):

Teoria wartości moralnych: jak istnieją wartości moralne i jaki jest ich stosunek do innych typów wartości; na czym polega moralne dobro, jakie jego rodzaje można wyróżnić.

Teoria moralnego postępowania: jakie kryteria musi spełnić postępowanie by miało charakter moralny? co jest wyróżnikiem moralnego postępowania: jego skutki, czyjego intencja?

Teoria sprawności moralnych (moralnych cnót) - tzw. aretologia: szczegółowa analiza poszczególnych cnót moralnych, takich jak: szlachetność, uczciwość, spolegliwość, prawdomówność, uczynność, przyjaźń, miłość, sprawiedliwość, męstwo itd. Przykładem takiej aretologii jest analiza cnót moralnych w „Etyce Nikomachejskiej” Arystotelesa.

Etyki specjalne: etyka lekarska, etyka życia seksualnego, etyka prawnicza, etyka dziennikarska, etyka polityki, etyka życia w rodzinie, etyka ekologiczna.

Wybrane pytania etyki:

1.    Jak istnieją wartości moralne, jak są zbudowane i jak determinują ludzkie działanie?

2.    W czym tkwi specyfika wartości moralnych i kto może je realizować?

3.    Czy wartości moralne są zmienne czy absolutne?

4.    Jak poznajemy wartości moralne?

Jak istnieją wartości moralne?

Subiektywizm aksjologiczny (etyczny): wartości istnieją w przeżyciach podmiotu: przedmiot jest piękny, bo mi się podoba, działanie jest dobre, bo przeżywam je jako cenne. Stanowisko reprezentowane np. przez sofistów w starożytności. Współcześnie taką wersję subiektywizmu stanowi emotywizm (np. A. Ayer): zdania dzielą się na opisujące i oceniające (oceny), tylko Zania opisowe mają wartość logiczną (są prawdziwe lub fałszywe), oceny nie są ani prawdziwe, ani fałszywe. Są jedynie zbudowane podobnie do zdań opisowych Gdy oceniam , nie stwierdzam niczego, lecz tylko wyrażam stan emocjonalne, życzenia, pragnienia etc. Obiektywizm aksjologiczny (etyczny): wartości nie są przeżyciem podmiotu, lecz istnieją w przedmiocie. Przedmiot podoba mi się, bo jest piękny, działanie przeżywam jako cenne, bo jest dobre. Stanowisko takie głosił np.: Platon, Sokrates, Arystoteles. Współcześnie takie stanowisko było reprezentowane w materialnej etyce wartości: M. Scheler, N. Hartmann, D. von Hildebrand.

Relacjonizm aksjologiczny (etyczny): wartości to relacje zachodzące między przedmiotem a podmiotem, nie istnieją więc ani w przedmiocie, ani w podmiocie, lecz tylko „pomiędzy nimi”. Przykłady: pożywność potrawy, wartość instrumentalna młotka.

Spór o strukturę działania moralnego dotyczy następujących kwestii: