9728252594

lew, A. Robertson, M. Robbe, Z. Poniatowski, O. Mandic. Szczególne znaczenie dla rozwoju tego kierunku miała praca Archibalda Robertsona „Pochodzenie chrześcijaństwa” („The origins of chri-stianity”), w której opowiedział się za historycznym istnieniem Jezusa z Nazaretu, choć będąc wiernym założeniom materializmu dziejowego, nie uznaje go za twórcę chrześcijaństwa. Krytycznie ocenił argumenty kierunku mitologicznego. Według niego świadectwa pozachrześcijańskie są autentyczne (tj. Tacyta, Flawiusza i Pliniusza), chociaż nie posiadają - wg niego - zbyt wielkiej wartości motywacyjnej. W Ewangeliach, których powstanie umieszcza w 2. poł. i w., Robertson rozróżnia kilka warstw tradycji. W najstarszej warstwie dopatruje się przekazów o rewolucyjnym ruchu biedoty Palestyny, kierowanym rzekomo przez Jana Chrzciciela i Jezusa z Nazaretu. Według Robertsona historyczne istnienie Jezusa nie rozwiązuje zagadnienia genezy religii chrześcijańskiej, która jak każda religia związana jest genetycznie i treściowo z bazą ekonomiczną. Jego zdaniem u źródeł chrześcijaństwa stoją dwa zwalczające się ruchy socjalne, mianowicie rewolucyjny petrynizm (od Piotra) i bardziej ugodowo nastawiony paulinizm (od św. Pawła). Na czele pierwszego stał Jan Chrzciciel, a potem Jezus z Nazaretu, który został stracony, a potem deifikowany w opisach Ewan-gelijnych. Na czele drugiego miał stać św. Paweł, który przeprowadził deifikację Jezusa i głosił Chrystusa jako Boga. Ze zlania się obu tych ruchów powstało chrześcijaństwo.

Ostatecznie należy stwierdzić, że omówione powyżej hipotezy naturalistyczne - odrzucające historyczne istnienie Jezusa - nie wytrzymują ostrza krytyki i należy je uznać za dowolne - uwarunkowane założeniami filozoficznymi - konstrukcje myślowe. Poniżej przedstawi się argumenty wskazujące na zasadność tezy o historycznym istnieniu Jezusa. Najpierw pozachrześcijańskie, następnie chrześcijańskie.

II.2.2. Pozachrześcijańskie świadectwa na historyczne istnienie Jezusa

a. Starożytne źródła niechrześcijańskie o Jezusie Chrystusie

Teologia fundamentalna zwraca szczególną uwagę na badanie źródeł o Jezusie i Jego historii. Zbadanie źródeł o Jezusie i Jego historii pozwała na pogłębienie dialogu z nurtami redukującymi osobę Jezusa do postaci niehistorycznej, mitycznej: Maitrei, Źródła Energii Chrystycznej, „Jezusa -Michała” u świadków Jehowy, syna Marii i Adama u mormonów, ziemskiego Logosu i Chrystusa kosmicznego w New Age, „Jezusa rewolucjonisty”.

Zagadnienie to niemal od początku stanowiło przedmiot apologetyki, badającej problem negacji historyczności Jezusa oraz boskich korzeni Kościoła i jego przesłania. Dokonujemy odnowienia tej tematyki w świetle nowszych badań historiograficznych i archeologicznych.

Badania historyczne opierają się na źródłach - do przeszłości nie można sięgnąć bez odwołania się do dokumentów: archiwaliów, kronik, relacji, listów, świadectw, a także wykopalisk. Historyk musi dotrzeć do możliwie najszerszego spectrum tych źródeł i danych, sklasyfikować je, ocenić ich wartość i zaprezentować na ich podstawie biografię osób czy dzieje społeczności.

W niniejszej części zajmiemy się najpierw wzmiankami o Jezusie i rodzącym się chrześcijaństwie w starożytnych dokumentach pisarzy pozachrześcijańskich. Zachowały się nieliczne takie źródła z i w. i początków II w. Są to głównie wzmianki w pismach syryjskich, żydowskich i rzymskich. W naszym przeglądzie posłużymy się kluczem chronologicznym.

Następnie przejdziemy do badań archeologicznych dotyczących środowiska życia Jezusa. W teologii od początku przeważała tendencja, aby jako materiał źródłowy przyjmować wyłącznie źródła pisane. W związku z rozwojem nowych typów badań historycznych, tendencja ta ulega jednak zmianie. Teologia współczesna, podejmując zagadnienie dotarcia do historii Jezusa, coraz częściej odwołuje się do archeologii, socjologii, geografii itp. Na przebadanie czekają jeszcze liczne relikwie i miejsca wykopaliskowe, a kiedyś - w związku z rozwojem technik badawczych - otworzą się