9752257330

świadomie rezygnował z utrzymywanego w okresie wiedeńskim podziału na szkołę starszą oraz nowszą. Klinika w szczególnościjeden tylko jego umiejętność praktyczna uznać może system: ścisłe badanie chorego. Proste leczenie już nie jest systemem z góry postanowionym, lecz koniecznym wypadkiem ścisłego badania. Nie hołdując ani bezzasadnym teoryom, ani dokończonym systemom lekarskim, nie tworzymy właściwej szkoły, ani też nie zrywamy z przeszłością [36], Wyraźnie widać nacisk położony na praktyczną stronę postępowania klinicznego. Nie dziwi zatem, że tak dużo uwagi poświęcone zostało diagnostyce, Aforyzmy zaś nabrały charakteru ułożonego w punktach katalogu charakterystycznych objawów i wynikających z nich wskazań lekarskich.

Wnioski

Zestawiając ze sobą treści, które odnajdujemy w notatkach Kaczyńskiego i Rychlickiego z historiami chorób pochodzącymi z tych samych lat widzimy, że Dietl stał na stanowisku możliwie pełnej diagnostyki, z ustaleniem etiologii i rokowania jako naczelnej powinności klinicznej. Wykład miał zatem, porządkując zebrane podczas zajęć klinicznych doświadczenia, być zwieńczeniem nauczania przyszłych lekarzy. Te zaś koncentrowało się wokół praktyki klinicznej, która stanowiła punkt wyjścia dla kształtowania teorii medycznych. Tak zatem praktyka stanowiła podstawę dla rozważań o charakterze teoretycznym i jednocześnie była źródłem krytycznego osądu istniejących już definicji i obowiązujących, często przybierających kształt dogmatu, sądów. Stała zatem była jedynie metoda, nie zaś uzyskane na jej drodze wyniki. W miejsce statycznej, opierającej się o stałe klasyfikacje schorzeń, tak jak to miało miejsce w krakowskiej klinice w pierwszej połowie XIX wieku [37], pojawia się dynamiczne i wielokierunkowe badanie, które przybliża do właściwego rozpoznania.

Istnieje też wyraźna zgodność pomiędzy głoszonymi przez Dietla poglądami, których prezentację odnajdujemy na stornach Praktische Wahrnehmungen nach den Ergebnissen im Wiedner-Bezirkskranken-hause (1845) i w Aforyzmach klinicznych (1862-4), a wykładnią praktyki klinicznej, czego potwierdzenie możemy odnaleźć w zachowanych dokumentach - notatkach z wykładów i zajęć oraz poszytów historii chorób.

Otrzymany ostatnio „kajet Rychlickiego” jest cennym uzupełnieniem naszej wiedzy o kształcie nauczania klinicznego za ordynatu-ry prof. Józefa Dietla. Jest potwierdzeniem wewnętrznej spójności przemyślanego i konsekwentnie realizowanego programu dydaktycznego w krakowskiej szkole klinicznej, z której wyszło wielu znakomitych lekarzy. Wtym gronie znalazł się także jeden z najwybitniejszych klinicystów drugiej połowy XIX stulecia, późniejszy profesor chorób wewnętrznych UJ, Edward Korczyński.

Piśmiennictwo:

1.    Corpus studiosorum Universitatis lagellonicae in saeculis XVIII-XX Tomus III: R, red. Stopka K. Kraków 2013:390.

2.    Kośmiński S: Słownik lekarzów polskich. Warszawa

3.    Aleksandrowicz J., Lisiewicz J: Korczyński Edward. PSB1968; 14:49.

4.    Józef Dietl Pierwszy prezydent miasta Krakowa, znakomity lekarz, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, patrjota polski. W 50 rocznicę śmierci, praca zbiorowa pod red. Szumowski A. Kraków 1928: passim.

5.    Homola-Skąpska I: Józef Dietl i jego Kraków. Kraków 1993: passim

6.    Wrzosek A: Dietl Józef. PSB 1939-1946; 5:159-166.

7.    Środka A: Uczeni polscy XIX-XX stulecia. Warszawa 1994; 1:367-370.

8.    Ciechanowski S: Józef Dietl jako anatomopatolog. AHiFM 1938; 17:1-41.

9.    Tempka T: Józef Dietl [w:] Sześćsetlecie medycyny krakowskiej, red. Skarżyński B. Kraków 1963; 1: 79-112.

10.    Ściborowski W: Wspomnienie o Józefie Dietlu. Kraków 1878.

11.    Konopka S: Polska bibliografia lekarska dziewiętnastego wieku (1801-1900). Warszawa 1975; 2:

12.    Dietlowi przyszło zaczynać swoją karierę klinicysty w epoce, w której jeszcze niepodzielnie rządziły zasady fundowane na gruncie Starszą szkoły Wiedeńskiej. Patrz: Wrzosek A.: Józefa Dietla lata asystenckie w Uniwersytecie Wiedeńskim (1829-1833). AHiFM 1929; 9:81-90.

13.    Zeitschrift der k.k. Gesellschaft der Arzte zu Wien. 1845 I (II) 1-5: 9-26, 99-113, 186-204, 304-329, 431-465.

14.    Zajączkowski T: Joseph Dietl (1804-1878). lnnovator of medicine and his credt for urology. Cenlr Europ J Uroi. 2010; 63:62-67.

15.    Kucharz E: The life and achievements of Joseph Dietl. Clio Med. 1981; 16:25-35.

16.    Risse GB: The Road to Twentieth-Century Thera-peutics. Shifting perspectives and approaches [w:] The Inside Story of Medicines: A Symposium. Red. G. Higby, EC. Stroud. Amer. Inst. History of Pharmacy 1997:63-64.

17.    Lachmund J: Das Gerausch in der Medizin. Zu den historischen Grundlagen der modemen Diagnostik. Wien Klin Wochenschr. 2009; 121:491-500.

18.    Wiessemann C: Der Aufstand in der Fakultat Zur rhetorischen Funktion des Jherapeutischen Nihili-smuś im vormarzlichen Wien. HisL PNI. Life Sci. 1993; 15:181-204.

19.    Lesky E: Von den Ursptungen des therapeutischen Nihilismus. Sudh. Archiv f Gesch. d. Med. u. der Naturwissenschaften. 1960; 14:1-20.

20.    Magowska A: Manifest nowej szkoły wiedeńskiej, czyli choroba i jej leczenie według Józefa Dietla. Ad. Med. Polon. 2013; 3:141-145.

21.    Batt RE: A History of Endometriosis, Springer-Vetfag London Limited 2011:13-38. DO110.1007/978-0-85729-585-9_2. [za:] www.springer.com

22.    Zwolski S: Józef Konrad Dietl [w:] Zasłużeni dla medycyny. Europejczycy związani z polską ziemią Dislinguished in their senrices to medicine Europeans from the Polish soil, red/ed. Skalski HJ, Gryglewski RW. Poznań 2008:79-88.

23.    Szumowski W: Historia medycyny filozoficznie ujęta. Kęty 2008:531-533.

24.    Diepgen P: Geschichte der Medzin. Berlin 1951; 2:152-153.

25.    Garrison FH: An Introduclion to the History of Medicine. Philadelphia-London 1929:429.

26.    Lensky E: The Vienna Medical School of the 19th century. Johns Hopkins University Press 1976: passim.

27.    J. Dietl: Praktyczne obserwacje na podstawie wyników badań w Szpitalu Okręgowym w Wiediiu, tłum. Marzena Szczudlik, Acta Med Pol. 2013; 3: 149-200.

28.    Wrzosek A: Zasługi Piotra Louis'a i Józefa Dietla w usunięciu upustu krwi z leczenia zapalenia pluć. AHiFM 1930; 10:237-240.

29.    Bichoński R: Józef Dietl: reformator nauk medycznych. AHM 1978;41:147-150.

30.    Śliwiński S: Józef Dietl: organizator nowoczesnej kliniki lekarskiej w Krakowie. AHM 1978; 41:151-159.

31.    Zbiory Spec. KHM/Dz VIII/578/1.

32.    Zbiory Spec. KHM/Dz. VIII/578/5.

33.    Zbiory Spec. KHM/Dz VIII/458/1-4.

34.    Nekrologia. Przeg Lek. 1882; 21:247.

35.    Gawlik J: Nieco pobieżnych wspomnień uniwersyteckich o moich profesorach Józefie Dietlu i Antonim Bryku. Wydal Adam Wrzosek. AHiFM 1929; 9:221.

36.    Dietl J: Aforyzmy kliniczne na ścislem badaniu osnute. Przeg Lek. 1862; 1: 4-5, (2): 1-3, (3): 1-3, (4): 1-2 oraz późniejsza kontynuacja w Przeg. Lek. 1864; 3.

37.    Śliwiński S: Klinika Lekarska w Krakowie 1823-1850. AHM 1975; 38:321-335.