9773562378

Beata Kamińska, Katarzyna Olszta

stosowane są one często zamiennie. Terminy takie jak: środki nauczania, środki poglądowe, pomoc naukowa oznaczają różne treści, chociaż częściowo zachodzą na siebie. Stosunek środków dydaktycznych do środków poglądowych czy pomocy naukowych jest logicznym stosunkiem nadrzędności. Uważany więc za uzasadnione dokonać próby określenia zakresu treści pojęć: środek i pomoc”.

Klasyfikacja środków dydaktycznych (w ujęciu R. Więckowskiego)¹¹

Środki dydaktyczne:

-    techniczne

•    słuchowe (audycje radiowe, nagrania magnetofonowe, płyty gramofonowe),

•    wzrokowe (przeźrocza, film niemy, programy komputerowe),

•    wzrokowo-słuchowe (film dźwiękowy, audycje telewizyjne, nagrania magnetofonowe);

-    konwencjonalne

•    podręcznik,

•    pomoce graficzne,

•    modele,

•    obrazy naturalne.

Środki nauczania (w ujęciu M. Nagajowej)

Klasyfikacja środków nauczania

-    słowne - teksty drukowane i pisane, np. podręczniki, słowniki, encyklopedie, lektury pomocnicze; zeszyt przedmiotowy ucznia;

-    wzrokowe proste - jak np.: wykresy, foliogramy, modele, mapy; reprodukcje, ilustracje, portrety, fotografie; przedmioty, np. sztuka ludowa, zabytki kultury materialnej;

-    techniczne wzrokowe - np.: tablica szkolna, diaskop, grafoskop;

-    techniczne słuchowe - np.: gramofon, magnetofon i radio;

-    techniczne słuchowo-wzrokowe (audiowizualne) - np. film, telewizja, magnetowid¹².

Spośród wielu typologii środków dydaktycznych prostotą wyróżnia się podział dokonany przez Edwarda Fleminga i Jana Jacoby’ego. Dzielą oni środki dydaktyczne na trzy grupy:

-    środki naturalne, które bezpośrednio przedstawiają samą rzeczywistość;

-    środki techniczne, które ukazują rzeczywistość w sposób pośredni. Do tej grupy zaliczają się środki:

" R. Więckowski, Pedagogika wczesnoszkolna, Warszawa 1993, s. 243. ¹² M. Węglińska, dz. cyt., s. 141.

14