GOSPODARKA NIERUCHOMOŚCIAMI
Definicja wywłaszczenia - pozbawienie albo ograniczenie, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.
Zakres stosowania wywłaszczenia - nieruchomość może być wywłaszczona tylko na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego (nie może być wywłaszczona nieruchomość stanowiąca własność Skarbu Państwa). Wywłaszczeniem może być objęta cała nieruchomość albo jej część (roszczenie o nabycie).
Nieruchomość o nieuregulowanym stanie prawnym to nieruchomość, dla której ze względu na brak księgi wieczystej, zbioru dokumentów albo innych dokumentów nie można ustalić osób, którym przysługują do niej prawa rzeczowe.
Ustawowe przesłanki wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego - jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.
Obowiązek rokowań i tryb postępowania wywłaszczeniowego - wszczęcie postępowania może nastąpić po bezskutecznym upływie dwumiesięcznego terminu do zawarcia umowy (nieruchomość zamienna). Postępowanie prowadzi starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej. Ostateczna decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości (ustalająca między innymi cel na jaki nieruchomość wywłaszczono, wysokości odszkodowania) stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej.
Ograniczanie praw do nieruchomości jako łagodniejsza forma wywłaszczenia (art.124- 126) - Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Odpowiednio ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości może zostać dokonane na potrzeby prowadzenia działalności polegającej na poszukiwaniu, rozpoznawaniu, wydobywaniu lub składowaniu kopalin stanowiących własność Skarbu Państwa oraz węgla brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową, na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy.