1155788155

stadia wzrostu i względnej stabilizacji, przydatna jest periodyzacja zaproponowana przez J. Kozłowskiego, który jako główne kryterium przyjmuje przemiany społeczno-polityczne i ekonomiczne w naszym kraju ⁵. Analizując sytuację kadrową w polskim szkolnictwie i sposoby jej rozwiązywania przez władze oświatowe autor wyróżnia co najmniej trzy etapy:

1)    okres odbudowy, rekonstrukcji szkolnictwa w ramach przedwojennych instytucji przy pewnej modyfikacji treści nauczania na rzecz ustroju demokratycznego, z uwzględnieniem sytuacji gospodarczej, programu spoteczno--politycznego i stanu kulturalnego społeczeństwa;

2)    okres przebudowy szkolnictwa w warunkach budowy podstaw nowego ustroju społeczno-politycznego, zwrócenie uwagi na szybkie uprzemysłowienie kraju oraz ukierunkowanie ideowe szkolnictwa. Na szkolnictwo i sytuację kadrową w tym okresie wyraźnie rzutowały: brak kadry kwalifikowanej, warunki ekonomiczne, zmiany w układzie sił społeczno-politycznych oraz sytuacja w dziedzinie kultury;

3)    okres rewolucji naukowo-technicznej zapoczątkowany w latach siedemdziesiątych, orientacja na rozwój nauki i techniki, nawrót do tradycji narodowych, rozwój kultury — to nowe elementy wyznaczające rozwój naszego szkolnictwa i stwarzające zapotrzebowanie na nauczycieli z wyższym wykształceniem.

W uniwersyteckim kształceniu nauczycieli w pierwszych trzydziestu latach Polski Ludowej dokonały się zmiany w formach, organizacji oraz treściach programowych. Nauczycielskie studia dzienne i dla pracujących w uniwersytetach w latach 1945-1948 i 1954-1968 odbywano w ramach jednolitych studiów magisterskich. W roku 1968 uruchomiono przy uniwersytetach trzyletnie wyższe studia nauczycielskie, które uległy likwidacji w 1973 r. Nową reformę organizacyjno-programową przeszły uniwersytety w 1973 r., kiedy studia skrócono do czterech lat i utworzono specjalizacje nauczycielskie w obrębie kierunków studiów.

Również wyższe szkolnictwo pedagogiczne uległo dość zasadniczym przeobrażeniom. W rozwoju wyższych szkół pedagogicznych można wyznaczyć kilka etapów, różniących się zarówno z punktu widzenia ich udziału w przygotowaniu nauczycieli dla szkół określonych poziomów, jak też zmian strukturalno-programowych w nich zachodzących:

I    okres zamykają lata 1946-1950, w których WSP prowadziły kształcenie kandydatów do zawodu nauczycielskiego na poziomie wyższym, na 3-letnich studiach dwukierunkowych dla 8-klasowych, a później 7-klasowych szkół podstawowych ;

II    okres przypada na lata 1950-1954. W latach tych WSP kształciły nauczycieli na poziomie wyższym z przeznaczeniem dla szkół ogólnokształcą-

Zob. recenzję zbiorowego opracowania Kształcenie nauczycieli w Polsce Ludową/. Problem węzłowy 11.4.XIII, podtemat: 14.

8